पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से माया शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

माया   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : कोई ऐसा कार्य या बात जो वास्तविक या सत्य न रहने पर भी सत्य और ठीक जान पड़े।

उदाहरण : हम सांसारिक माया में फँसे हुए हैं।
माया दीपक नर पतंग भ्रमि-भ्रमि इवैं पड़ंत, कहें कबीर गुरु ग्यान ते एक आध उबरंत।

पर्यायवाची : अनीश, अविद्या, इंद्र-जाल, इंद्रजाल, इन्द्र-जाल, इन्द्रजाल, परपंच, परपञ्च, प्रपंच, प्रपञ्च, भव-विलास

अवस्तूच्या ठिकाणी होणारा वस्तुत्वाचा भास.

प्रपंच ही एक माया आहे
भास, माया

The principle responsible for the manifestation (and diversity) of the material world that creates conditioning and phenomena for the atma.

Maya makes us (wrongly) believe that our true identity is (merely) our physical body and produces cognition of the material world that keeps us trapped in the samsara.
Maya functions similar to virtual reality goggles which blocks outside reality while keeping us fully engaged.
maya
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : धन की अधिष्ठात्री देवी जो विष्णु की पत्नी कही गई हैं।

उदाहरण : लोग धन प्राप्ति के लिए लक्ष्मी की पूजा करते हैं।

पर्यायवाची : अंबुजासना, अब्जवाहना, अब्जा, अब्धिज, अब्धिजा, अमला, अम्बुजासना, इंदिरा, इन्दिरा, , ईं, ईश्वरा, ईश्वरी, कमला, चंचला, जगन्मयी, देवश्री, नारायणी, पद्मगुणा, पद्ममालिनी, पद्महस्ता, पद्मा, पद्मालया, पिंगला, पिङ्गला, भार्गवी, मंगला, रमा, लक्ष्मी, वरवर्णिनी, विष्णुप्रिया, वृषाकपायी, श्रिया, श्री, श्रीप्रदा, सर्वमंगला, सिंधुकन्या, सिंधुजा, सिंधुसुता, सिन्धुकन्या, सिन्धुजा, सिन्धुसुता, हरिप्रिया

विष्णूची पत्नी मानली जाणारी संपत्तीची देवता.

दिवाळीच्या दिवशी लक्ष्मीची पूजा करतात
इंदिरा, कमला, कमळजा, पद्मा, रमा, लक्ष्मी, विष्णुपत्नी, श्री

Hindu goddess of fortune and prosperity.

lakshmi
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक देवी जिन्होंने अनेक असुरों का वध किया और जो आदि शक्ति मानी जाती हैं।

उदाहरण : नवरात्र में लोग जगह-जगह दुर्गा की प्रतिमा स्थापित करते हैं।

पर्यायवाची : अपरा, अपराजिता, अपर्णा, अमृतमालिनी, अष्टभुजा, आदि शक्ति, आदिशक्ति, आद्या, आर्या, इंद्राणी, इड़ा, इन्द्राणी, ईशा, ईशानी, ईसानी, उग्रा, कल्याणी, कालदमनी, कौशिकी, गायत्री, गौतमी, चामुंडा, चामुंडेश्वरी, चामुंडेश्वरी देवी, चामुण्डा, जगदंबा, जगदंबिका, जगदम्बिका, जगन्माता, जगन्मोहिनी, जया, त्रिदशेश्वरी, त्रिनयना, त्रिभुवनसुंदरी, त्रिभुवनसुन्दरी, त्वाष्टी, दुर्गा, देवी, नंदा, नंदिनी, नन्दा, नन्दिनी, नैऋती, परमेश्वरी, पर्वतात्मजा, प्रगल्भा, बहुभुजा, ब्राह्मी, भालचंद्र, भालचन्द्र, भूतनायिका, मंगलचंडिका, मंगलचण्डिका, मंजुनाशी, महाप्रकृति, महामाया, महायोगेश्वरी, महाश्वेता, महिषासुरमर्दिनी, महोग्रा, मातेश्वरी, योगमाता, योगीश्वरी, योगेश्वरी, रेवती, ललिता, वज्रा, वरवर्णिनी, वरालिका, वामदेवी, वार्त्ता, विजया, विश्वकाया, वृषध्वजा, वैष्णवी, शंभुकांता, शताक्षी, शम्भुकान्ता, शांभवी, शाक्री, शाम्भवी, शारदा, शिवसुंदरी, शिवसुन्दरी, शिवा, शिवानी, शुंभघातिनी, शुंभमर्दिनी, शुद्धि, शुभंकरी, शुम्भघातिनी, शुम्भमर्दिनी, सर्वमंगला, सिंहवाहिनी, सौम्या, हयग्रीवा

असूरांचा वध करणारी एक देवी.

दुर्गेने महिशासूर,शूंभ,निशूंभ इत्यादी राक्षसाचा संहार केला.
आदिशक्ती, चंडी, दुर्गा, महाकाली
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : मय दानव की पुत्री।

उदाहरण : माया का विवाह विश्रवा के साथ हुआ था।

मय दानवाची पुत्री.

मायाचा विवाह विश्रवासोबत झाला होता.
माया

An imaginary being of myth or fable.

mythical being
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : गौतम बुद्ध की माँ।

उदाहरण : माया देवी शुद्धोदन की पत्नी थीं।

पर्यायवाची : महामाया, माया देवी

गौतम बुद्धाची आई.

मायदेवी ही शुद्धोदनाची बायको होती.
बुद्धाचा जन्मानंतर मायदेवी लवकरच निवर्तली
मायदेवी
६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : इंद्रवज्रा नामक वर्णवृत्त का एक उपभेद जो इंद्रवज्रा और उपेन्द्रवज्रा के मेल से बनता है।

उदाहरण : माया के दूसरे तथा तीसरे चरण में प्रथम वर्ण लघु होता है।

इंद्रवज्रा अक्षरगणवृत्ताचा एक उपभेद जो इंद्रवज्रा आणि उपेन्द्रवज्राच्या संयोगाने बनतो.

मायाच्या दुसर्‍या किंवा तिसर्‍या चरणात प्रथम वर्ण लघू असतो.
माया
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : एक वर्णवृत्त।

उदाहरण : माया के प्रत्येक चरण में क्रम से भगण, तगण, मगण, भगण और एक गुरु वर्ण होता है।

एक अक्षरगणवृत्त.

मायाच्या प्रत्येक चरणात क्रमाने भगण, तगण, मगण, भगण आणि एक गुरु वर्ण असतो.
माया

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
८. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान
    संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा

अर्थ : बिहार का एक पुण्य स्थान।

उदाहरण : गया में लोग पिंडदान करने जाते हैं।

पर्यायवाची : गया, गया शहर, तारकतीर्थ

बिहार प्रातातील एक शहर.

पुराणानूसार गयेला विष्णूने गयासुराचा वध केला होता
गया

A place of worship hallowed by association with some sacred thing or person.

shrine
९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : एक प्रकार का आम।

उदाहरण : माया की फसल अच्छी है।

पर्यायवाची : माया आम

एक प्रकारचा आंबा.

ह्या वर्षी मायेला चांगली फळे धरली.
माया, माया आंबा

Large oval tropical fruit having smooth skin, juicy aromatic pulp, and a large hairy seed.

mango
१०. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : माया आम का पेड़।

उदाहरण : माया के लिए यह मिट्टी अच्छी नहीं है।

पर्यायवाची : माया आम

माया ह्या आंब्याचे झाड.

मायासाठी ही जमीन चांगली नाही.
माया, माया आंबा

Large evergreen tropical tree cultivated for its large oval fruit.

mangifera indica, mango, mango tree
११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : जन्म देने वाली स्त्री।

उदाहरण : पुत्र कुपुत्र हो सकता है लेकिन माता कभी कुमाता नहीं हो सकती।
मेरी माँ एक साध्वी महिला हैं।

पर्यायवाची : अंबा, अम्बा, अम्मा, अम्माँ, अम्मां, अम्मीं, अल्ला, जननी, जन्मदात्री, धात्री, प्रजायिनी, प्रसू, महतारी, माँ, मां, माई, माता, मातारी, मातृ, मातृका, मादर, मैया, वरारणि, वालिदा, शिफा

जन्म देणारी स्त्री.

आई ही मुलांची पहिली गुरू आहे.
आई, जननी, जन्मदात्री, माउली, माऊली, माता, मातुश्री, मातोश्री, माय

A woman who has given birth to a child (also used as a term of address to your mother).

The mother of three children.
female parent, mother

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।