पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से टूटना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

टूटना   क्रिया

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी वस्तु के टुकड़े होना।

उदाहरण : काँच की कटोरी हाथ से छूटते ही टूट गई।

पर्यायवाची : खंडित होना, फूटना, भंग होना, भग्न होना

तुकडे पडणे.

हातातून निसटल्याने मूर्ती तुटली
तुटणे, भंगणे, मोडणे

Go to pieces.

The lawn mower finally broke.
The gears wore out.
The old chair finally fell apart completely.
break, bust, fall apart, wear, wear out
२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी चीज के अंग,अंश या अवयव का अपने मूल से पृथक या अलग होना।

उदाहरण : मुन्ने का एक दाँत टूट गया।

पृथक वा वेगळे होणे.

त्याचा एक दात पडला.
तिचा दात मुळापासून तुटला.
तुटणे, पडणे

Become separated into pieces or fragments.

The figurine broke.
The freshly baked loaf fell apart.
break, come apart, fall apart, separate, split up
३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : मिली, सटी या लगी हुई चीज़ आदि का अलग होना।

उदाहरण : कमीज़ का बटन निकल गया है।
क़िताब के पन्ने निकल रहे हैं।
सीलन के कारण दीवार का सीमेंट उधड़ रहा है।

पर्यायवाची : अलग होना, उकलना, उकिड़ना, उकिलाना, उखड़ना, उखरना, उचटना, उचड़ना, उचरना, उतरना, उधड़ना, निकलना, पृथक होना

लावलेली वा जोडलेली गोष्ट दूर होणे.

बाटलीचे झाकण निघाले.
निघणे

Come apart.

The two pieces that we had glued separated.
divide, part, separate
४. क्रिया / अनैच्छिक क्रिया
    क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : आघात आदि के कारण किसी चीज का बीच में से इस प्रकार खंडित होना कि उसमें कुछ अवकाश, दरार या लकीर पड़ जाय।

उदाहरण : स्नानागार में फिसलकर गिरने से उनके हाथ की हड्डी टूट गई।

५. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : किसी दल आदि का विभाजन होना।

उदाहरण : चुनाव से पूर्व ही कई राजनीतिक पार्टियाँ टूट रही हैं।

पर्यायवाची : फूट पड़ना

६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : चलते हुए क्रम का भंग होना।

उदाहरण : कवायद कर रहे जवानों का क्रम टूट गया।
बरसों से चले आ रहे पत्रों का सिलसिला अचानक टूट गया।

असलेला क्रम विस्कळीत होणे.

तो मधे घुसल्याने रांग मोडली
मोडणे

Interrupt a continued activity.

She had broken with the traditional patterns.
break, break away
७. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : किसी प्रकार की अनिष्ट, अप्रिय, बाधक या विपरीत घटना अथवा परिस्थिति के कारण किसी की शारीरिक एवं मानसिक शक्ति का कम होना।

उदाहरण : बुढ़ापे में शरीर दुर्बल हो जाता है।
खिलाड़ियों का मनोबल किसी भी स्थिति में नहीं टूटना चाहिए।

पर्यायवाची : अशक्त होना, क्षीण होना, दुर्बल होना

शारीरिक शक्ती कमी होणे.

म्हातारपणी शरीर अशक्त होते.
अशक्त होणे, कृश होणे, क्षीण होणे, रोडणे, रोडावणे, वाळणे

Become weaker.

The prisoner's resistance weakened after seven days.
weaken
८. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : उतर जाना या न रहना या किसी उच्च स्तर या स्थिति से अपने नीचे वाले सामान्य या स्वाभाविक स्तर, स्थिति आदि की ओर आना।

उदाहरण : आज सुबह ही इसका बुखार टूटा।
घंटों बाद मनोज का नशा टूटा।

पर्यायवाची : उतरना

एखाद्या उच्च स्तर किंवा स्थितीतून आपल्या खालच्या किंवा सामान्य किंवा स्वाभाविक स्तर किंवा स्थिती इत्यादीत येणे किंवा एखाद्या गोष्टीचा प्रभाव नाहीसा होणे.

आज सकाळीच ह्याचा ताप उतरला.
कित्येक तासाने मनोजची दारू उतरली.
उतरणे

Wear off or die down.

The pain subsided.
lessen, subside
९. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : रुपये पैसे आदि का भंजना।

उदाहरण : फलवाले के पास पाँच सौ का नोट नहीं टूटा।

रूपये इत्यादींची कमी मूल्याच्या चलनात विभागणी करणे.

तू त्या दुकानात जाऊन पैसे सुट्टे कर.
मोडणे, सुटे करणे, सुट्टे करणे
१०. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : रिश्ता या संबंध आदि का टूट जाना।

उदाहरण : सलमा की शादी टूट गई।

संबंध संपुष्टात येणे.

ह्या प्रकरणामुळे त्यांची बर्‍याच वर्षांची मैत्री तुटली.
ह्या प्रकरणामुळे तिचे लग्न मोडले.
तुटणे, मोडणे

Come to an end.

Their marriage dissolved.
The tobacco monopoly broke up.
break up, dissolve
११. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : शरीर में ऐंठन या तनाव लिए हुए पीड़ा होना (विशेषकर हड्डियों एवं जोड़ों में)।

उदाहरण : सर्दी-जुकाम, बुखार आदि में शरीर टूटता है।

पर्यायवाची : फूटना

ताप येण्याच्या वेळी अंग मोडून येणे वा ठणकणे.

तापामुळे शरीर कसकसते.
कसकसणे, ठणकणे, फुट लागणे, फुटणे

Feel physical pain.

Were you hurting after the accident?.
ache, hurt, suffer
१२. क्रिया / होना क्रिया

अर्थ : मेल या दल आदि में से अलग होना।

उदाहरण : वह काँग्रेस से निकल गया।
कबूतर अपने झुंड से टूट गया।

पर्यायवाची : अरगाना, अलग होना, निकलना, पृथक होना, फूटना, हटना

ऐक्य किंवा पक्षापासून वेगळा होणे.

तो काँग्रेसमधून बाहेर पडला.
फुटणे, बाजूला होणे, बाहेर पडणे, वेगळे होणे, सोडणे

Remove oneself from an association with or participation in.

She wants to leave.
The teenager left home.
She left her position with the Red Cross.
He left the Senate after two terms.
After 20 years with the same company, she pulled up stakes.
depart, leave, pull up stakes
१३. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : घाटा या कमी होना।

उदाहरण : वर्षा की कमी के कारण इस वर्ष फ़सल टूट गई है।

कमी येणे.

अनावृष्टीमुळे ह्या वर्षी पीक कमी आले.
कमी येणे, कमी होणे

Grow worse.

Conditions in the slum worsened.
decline, worsen
१४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / विनाशसूचक

अर्थ : किसी चलते हुए कार्य या व्यवहार का इस प्रकार अंत या समाप्त हो जाना कि उसकी सब क्रियाएँ बिलकुल बन्द हो जायँ।

उदाहरण : गाँव का पुराना स्कूल बंद हो गया है।

पर्यायवाची : अंत होना, खतम होना, खत्म होना, ख़तम होना, ख़त्म होना, न रहना, बंद होना, समाप्त होना

एखाद्या वस्तूचे अस्तित्व नाहीसे होणे.

गावातले जुने घर तुटले.
तुटणे, मोडणे

Destroy completely.

The wrecking ball demolished the building.
demolish, pulverise, pulverize
१५. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : पूरे वसूल न होना।

उदाहरण : हज़ार में से सौ रुपए टूट गए।

पूर्ण किंमत न मिळणे वा वसूल न होणे.

हजार रुपयातले शंभर रुपये राहिले.
बाकी असणे, राहणे, शिल्लक असणे

टूटना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / घटना

अर्थ : टूटने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : टूटने से बचाने के लिए मैं मिट्टी के बर्तनों को संभालकर रखती हूँ।

पर्यायवाची : टूट, भंग, भङ्ग

तुटण्याची क्रिया किंवा भाव.

तिच्या हातून मूर्ती तुटल्याने ती घाबरून गेली.
तुटणे

The act of breaking something.

The breakage was unavoidable.
break, breakage, breaking

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।