पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से ताल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

ताल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : पानी का बड़ा कुंड।

उदाहरण : अधिक गरमी के कारण इस तालाब का पानी सूख रहा है।
तालाब में रंगीन कमल खिले हुए हैं।

पर्यायवाची : अरकासार, जल्ला, तड़ाग, तलाब, तालाब, तोयाधार, पुखर, पुष्कर, पुष्करिणी, पोखर, पोखरा, सर, सरस, सरोवर

मोठे तळे.

मंदिरासमोर मोठा तलाव आहे.
तलाव, पुष्करणी, पोखरणी, सरोवर

A small lake.

The pond was too small for sailing.
pond, pool
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : नाचने-गाने, बजाने आदि में उसके समय और क्रिया का परिमाण ठीक रखने का एक साधन।

उदाहरण : नर्तकी वादक को नृत्य का ताल समझा रही है।
यह राग तीन ताल का है।

गीत वाद्य व नृत्य यांच्या क्रियेच्या गतीचे कालदर्शक नियमित प्रमाण.

संगीतात तीन ताल प्रसिद्ध आहे
ताल

Rhythm as given by division into parts of equal duration.

meter, metre, time
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : जाँघ या बाहु पर जोर से हथेली मारकर शब्द उत्पन्न करने की क्रिया।

उदाहरण : उसने ताल ठोंककर मनोज को ललकारा।

हातावर, दंडावर हात मारण्याची क्रिया.

त्याने ताल ठोकून मनोजला आव्हान दिले.
ताल
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : मँजीरे की तरह का गोलाकार धातु के टुकड़ों का जोड़ा जो पूजन आदि के समय बजाया जाता है।

उदाहरण : कीर्तन में कई जोड़े झाँझ बज रहे थे।

पर्यायवाची : कँसताल, कंसताल, छैना, झंझा, झर्झरी, झल्लक, झाँझ, झाँझरी, झांझ, झाल, झालर, तार

धातूच्या दोन गोलाकार पत्र्यांनी बनलेले घनवाद्य.

काका झांज फार छान वाजवतात
झांज

A percussion instrument consisting of a concave brass disk. Makes a loud crashing sound when hit with a drumstick or when two are struck together.

cymbal
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कँटीले वृक्ष से प्राप्त एक प्रकार का गोल बड़ा फल जिसका गूदा लसदार होता है।

उदाहरण : बेल का शर्बत पेट के लिए बहुत अच्छा होता है।

पर्यायवाची : बेल, शांडिल्य, शाण्डिल्य, श्रीफल

बिल्व वृक्षाचे फळ.

पोटाचा विकार असल्यास बेलफळ खावे
बेलफळ
६. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक कँटीला वृक्ष जिसके फल का छिलका बहुत ही कड़ा और चिकना होता है।

उदाहरण : बेल के पत्ते त्रिपत्रक, संयुक्त एवं हल्की सी गंधयुक्त होते हैं।

पर्यायवाची : गंध-पत्र, गन्ध-पत्र, त्रिगुणी, त्रिजटा, त्रिदल, त्रिपत्र, पूतिमारुत, प्राचीनपनस, फलशैशिर, बिल्व, बेल, महाकपित्थ, मालूर, विल्व, विशाखग्रह, शांडिलू, शांडिल्य, शाकविंदक, शाकविन्दक, शाण्डिलू, शाण्डिल्य, शिवेष्ट, शैलपत्र, श्री फल, श्रीफल, सदाफल, स्थूलांशी

एक काटेरी झाड.

आमच्या अंगणात बेलाचे झाड आहे
बिल्व, बेल

A tall perennial woody plant having a main trunk and branches forming a distinct elevated crown. Includes both gymnosperms and angiosperms.

tree
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : संगीत में ताल देने के काम आनेवाली दो कटोरियाँ जिनके टकराने से शब्द होता है।

उदाहरण : मंदिर में मँजीरा बज रहा है।

पर्यायवाची : जोड़ी, झल्लक, मँजीरा, मंजीरा, मंदिरा, मजीरा, मन्दिरा

नृत्याच्यावेळी ताल धरण्यासाठी उपयोगात येणारा लहान टाळ.

सोहन मंजिरी वाजवण्यात पारंगत आहे
मंजरी, मंजिरी

A percussion instrument consisting of a concave brass disk. Makes a loud crashing sound when hit with a drumstick or when two are struck together.

cymbal
८. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक बड़ा, शाखाहीन पेड़ जो खम्बे के रूप में सीधा ऊपर बढ़ता है और जिसके सिरे पर बड़े-बड़े पत्ते होते हैं।

उदाहरण : वह ताड़ से ताड़ी उतार रहा है।

पर्यायवाची : तरकुल, ताड़, ताड़ वृक्ष, ताड़वृक्ष, ताल वृक्ष, तालवृक्ष, दीर्घतरु, दीर्घदंड, दीर्घदण्ड, दीर्घद्रु, दीर्घपादप, दीर्घस्कंध, दीर्घस्कन्ध, द्रुमेश्वर, ध्वजद्रुम, नीलतरु, भूमिपिशाच, महाद्रुम, लाँगल, लांगल, लाङ्गल, श्रीबीज

वरच्या टोकाशी पंख्याच्या आकाराची पाने असलेला नारळी पोफळीच्या जातीचा एक उंच झाड.

नदीच्याकाठी ताडांची राई आहे.
ताड, ताल

Any plant of the family Palmae having an unbranched trunk crowned by large pinnate or palmate leaves.

palm, palm tree
९. संज्ञा / भाग

अर्थ : चश्मे के काँच का एक पल्ला।

उदाहरण : फ्रेम में ताल ठीक से नहीं बैठा है।

चश्म्यात लावण्यात येणारी काच.

भिंग चकत्यात नीच बसत नाही.
काच, भिंग
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / भाग

अर्थ : तलवार की मूठ।

उदाहरण : इस तलवार का वारंग टूट गया है।

पर्यायवाची : त्सरु, वारंग

The handle of a sword or dagger.

hilt
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : हाथ पर का कलाई के आगे का वह भीतरी चौड़ा हिस्सा जिसके आगे उँगलियाँ होती हैं।

उदाहरण : हथेली में घाव होने के कारण वह ठीक से काम नहीं कर पा रहा है।

पर्यायवाची : करतल, पीलु, प्रपाणि, हथेली

ज्यावर रेषा असतात तो हाताच्या मनगटापासून बोटापर्यंतचा भाग.

तिच्या तळहातावर तीळ आहे.
तळहात, हात

The inner surface of the hand from the wrist to the base of the fingers.

palm, thenar

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।