पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से चाल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

चाल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : चलने का ढंग।

उदाहरण : तुम यों टेढ़ी-मेढ़ी चाल से क्यों चल रहे हो?

चालण्याची ढब.

त्याच्या चालीत ऐट आहे
चाल

Manner of walking.

He had a funny walk.
manner of walking, walk
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह विचार, प्रथा या क्रम जो बहुत दिनों से प्रायः एक ही रूप में चला आया हो।

उदाहरण : हर समाज की वैवाहिक परंपरा भिन्न होती है।

पर्यायवाची : अनुसार, अवतरणिका, अवतरणी, इतिकर्तव्यता, क़ायदा, कायदा, चलन, दस्तूर, नियम, परंपरा, परम्परा, परिपाटी, प्रथा, युक्ति, रस्म, रस्म रिवाज, रस्म व रिवाज, रस्म-रिवाज, रस्मो रिवाज, रस्मो रिवाज़, रस्मो-रिवाज, रस्मो-रिवाज़, रिवाज, रीति, रीति रस्म, रीति रिवाज, रीति-रस्म, रीति-रिवाज, सिलसिला

एकापुढे एक किंवा एकामागे एक अशा क्रमाने अनेक संबद्ध गोष्टीची मालिका.

जुन्याकाळी नवरा गेल्यावर सती जाण्याची परंपरा होती
चाल, परंपरा, परिपाठ, पायंडा, प्रघात, प्रथा, रीत, रुढी, वहिवाट, शिरस्ता

A specific practice of long standing.

custom, tradition
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : शतरंज,ताश चौरस आदि के खेल में, पत्ता या मोहरा दाँव पर रखने या आगे बढ़ाने की क्रिया।

उदाहरण : चाल चलने की आपकी बारी है।

बुद्धिबळादी खेळांतील खेळण्याची पाळी आल्यावर केलेली कृती.

पाचव्याच चालीत त्याने आपल्या घोड्याकरवी माझ्या राजाला शह दिला.
खेळी, चाल

(game) a player's turn to take some action permitted by the rules of the game.

move
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : व्यवहार की वह प्रकृति जो लगातार दोहराव से प्राप्त होती है।

उदाहरण : उसे प्रतिदिन सुबह जल्दी जगने की आदत है।

पर्यायवाची : अभ्यास, आदत, चरित्र, टेव, ढब, परन, परनि, बान, सुभाव, स्वभाव

पुनरावृत्तीने अंगी जडणारी वागण्याची रीत.

त्याला लवकर उठायची सवय आहे
सवय
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / समूह

अर्थ : अनेक परिवारों के रहने के लिए बनाई गई आपस में सटी हुई मकानों की कतारें।

उदाहरण : मुम्बई में जगह की कमी के कारण लोग चालों में रहते हैं।

एकाच नमुन्याच्या घरांची पट्टी.

दुसर्‍या महायुद्धाच्या सुमारास मुंबईत अनेक चाळी बांधल्या गेल्या.
चाळ
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : सामाजिक संबंधों में औरों के साथ किया जाने वाला आचरण।

उदाहरण : उसका व्यवहार अच्छा नहीं है।

पर्यायवाची : अचार, आचरण, आचार, आचार व्यवहार, आचार-व्यवहार, चाल-चलन, चाल-ढाल, ढब, तरीकत, तरीक़त, तौर तरीक़ा, तौर तरीका, तौर-तरीक़ा, तौर-तरीका, तौरतरीक़ा, तौरतरीका, बरताव, बर्ताव, बात-व्यवहार, ब्यवहार, रंग-ढंग, रवैया, वतीरा, वर्त्ताव, व्यवहार, शील, सलीक़ा, सलीका, सलूक

विशिष्ट संदर्भाला अनुसरून होणारी वा केली जाणारी कृती.

त्याची वागणूक फारच चांगली आहे.
तो मुलगा चांगल्या चालीचा आहे.
आचरण, चलन, चाल, वर्तणूक, वर्तन, वागणूक, वागणे, व्यवहार

Manner of acting or controlling yourself.

behavior, behaviour, conduct, doings
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान
    संज्ञा / भाग

अर्थ : चूने, कंकड़ आदि से बनी हुई घर की छाजन।

उदाहरण : छत के ऊपर बच्चे खेल रहे हैं।

पर्यायवाची : छत, छत्त

सिमेंट,रेती इत्यादींनी बनवलेले घराचे वरचे आच्छादन.

आमच्या घराच्या छतावर एक माकड बसले होते.
छत

A protective covering that covers or forms the top of a building.

roof
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : चलने की क्रिया।

उदाहरण : उसने आगे व्यवधान देखकर गाड़ी की गति को रोकने का प्रयत्न किया।

पर्यायवाची : अमनि, अर्वण, गति, रफ़्तार, रफ्तार

चालण्याची क्रिया.

पाय दुखत असल्यामुळे त्याची चाल मंदावली.
तो तेज गतीने कुठेतरी जात होता.
गती, चाल, धाव, हालचाल

The act of changing location from one place to another.

Police controlled the motion of the crowd.
The movement of people from the farms to the cities.
His move put him directly in my path.
motion, move, movement
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : प्रति इकाई समय में तय की गई दूरी।

उदाहरण : कार ९० किलोमीटर प्रति घण्टा की गति से चल रही है।

पर्यायवाची : गति, रफ़्तार, रफ्तार, रविश, वेग

एका मिनिटात कापलेले अंतर.

ही गाडी ताशी दहा किलेमीटर वेगाने धावते.
जव, वेग

Distance travelled per unit time.

speed, velocity
१०. संज्ञा / निर्जीव / घटना / सामाजिक घटना

अर्थ : उत्सव, त्योहार आदि पर या किसी अन्य कारण से किसी स्थान पर बहुत से लोगों के आते-जाते रहने की क्रिया, अवस्था या भाव।

उदाहरण : मुहल्ले में चहल-पहल देखकर हम समझ गये की आज कोई उत्सव है।

पर्यायवाची : अबादानी, आबादानी, आवादानी, गहमा-गहमी, गहमागहमी, चहल पहल, चहल-पहल, चहलपहल, धूम, धूम धड़क्का, धूम-धड़क्का, धूम-धाम, धूमधड़क्का, धूमधाम, रौनक, रौनक़

११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पक्षी

अर्थ : एक प्रकार की चिड़िया जिसका गला और पंख नीले होते हैं।

उदाहरण : दशहरे के दिन नीलकंठ देखना शुभ माना जाता है।

पर्यायवाची : कालकंठ, कालकण्ठ, चाष, चाषपक्षी, तोकक, नीलकंठ, पुण्यदर्शन, शकुंत, शकुन्त, स्वर्णचूड़, स्वर्णचूड़क, स्वर्णशिख

कबुतराच्या आकाराचा, शेपटी आणि पंखांचा रंग सुरेख निळा असलेला एक पक्षी.

नीळकंठ बसला असता त्याचा पिसार गडद व मंद वाटतो.
चाश, चास, टटास, टाश्या, टास, टासल्या, तास, नीळकंठ
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कला
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कुश्ती में विपक्षी को हराने या दबाने के लिए काम में लाई जानेवाली युक्ति।

उदाहरण : उसने एक ही दाँव में मोटे पहलवान को चित्त कर दिया।

पर्यायवाची : दाँव, दाव, दावँ, पेंच, पेच

कुस्तीत प्रतिस्पर्ध्यावर मात करण्यासाठी वापरली जाणारी ठरावीक पद्धत.

त्याने एक अवघड डाव टाकून जाड्या पहिलवानाला चित केले.
भीमाने एक अवघड पेच घालून राक्षसाची कंबर मोडली
डाव, पेच

A move made to gain a tactical end.

maneuver, manoeuvre, tactical maneuver, tactical manoeuvre
१३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : घर की फूस आदि की छाजन।

उदाहरण : बरसात में छप्पर से पानी टपकने लगा।

पर्यायवाची : आगर, छप्पर, छाजन, छान, छानी, टप्पर

घरावरचे आच्छादन.

पावसात छपरावरून पाणी पडायला लागले.
कौलार, छत, छपर, छप्पर

A house roof made with a plant material (as straw).

thatch, thatched roof
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कामयाबी पाने के लिए चालाकीपूर्वक लगाई जाने वाली युक्ति।

उदाहरण : उसने दाँव-पेच करके अध्यक्ष की कुर्सी हथिया ली।
मैं उसकी चाल समझ न सका।

पर्यायवाची : उठा पटक, उठा-पटक, उठापटक, एँच पेंच, एँच पेच, एँच-पेंच, एँच-पेच, एँचपेंच, एँचपेच, छक्का पंजा, छक्का-पंजा, दाँव पेंच, दाँव पेच, दाँव-पेंच, दाँव-पेच, पेंच, पेच

एखादी गोष्ट साधण्यासाठी केलेली युक्ती.

तिचे सर्व डावपेच वाया गेले
डाव, डावपेच, पाचपेच, हिकमत

A maneuver in a game or conversation.

gambit, ploy, stratagem
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : कहीं से चलने या प्रस्थान करने के लिए स्थिर किया हुआ दिन या मुहूर्त।

उदाहरण : दादी हमेशा चाल के अनुसार ही कहीँ आती-जाती हैं।

पर्यायवाची : चाला

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।