पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रवृत्त शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रवृत्त   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / कार्यसूचक

अर्थ : जिसमें प्रवाह हो या जो बह रहा हो।

उदाहरण : प्रवाहित जल में रोगों के कीटाणु नहीं पनप पाते।

पर्यायवाची : आस्राव, गतिमान, गतिशील, परिष्यंदी, परिष्यन्दी, प्रवाहमय, प्रवाहशील, प्रवाहित, प्रवाही, बहता, बहता हुआ

प्रवाह म्हणून असलेला किंवा वाहणारा.

तिने वाहत्या पाण्यात हात बुडवला
प्रवाही, वाहता

Designed or arranged to offer the least resistant to fluid flow.

A streamlined convertible.
aerodynamic, flowing, sleek, streamlined
२. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो पहले न रहा हो, और अभी हाल में अस्तित्व में आया अथवा प्रकट हुआ हो।

उदाहरण : यह गंदगी से पैदा बीमारी है।

पर्यायवाची : उत्पन्न, उत्पन्न हुआ, उपजा, उपजा हुआ, जन्मा, जन्मा हुआ, जात, पैदा, पैदा हुआ

आधी नसलेला आणि आताच अस्तित्वात आलेला किंवा प्रकट झालेला.

हा घाणीने उद्भवलेला आजार आहे.
उद्भवलेला
३. विशेषण / विवरणात्मक / कार्यसूचक

अर्थ : जो चल रहा हो या जिसकी शुरुवात हुई हो या की गई हो।

उदाहरण : कुछ बाधाओं के कारण शुरू काम को बीच में ही रोकना पड़ा।

पर्यायवाची : आरंभिक, आरब्ध, आरम्भिक, प्रवर्तित, प्रवर्त्तित, प्रारंभिक, प्रारम्भिक, शुरू

ज्याची सुरवात झाली आहे असा.

काही कारणांमुळे सुरू काम थांबले.
सुरू
४. विशेषण / विवरणात्मक / आकृतिसूचक

अर्थ : वृत्त या चक्र के आकार का।

उदाहरण : बच्चा दीवार पर गोल आकृति बना रहा है।

पर्यायवाची : कुंडलाकार, कुण्डलाकार, गोल, गोलाकार, चंद्राकार, चक्राकार, चन्द्राकार, मंडलाकार, वर्तुल, वर्तुलाकार, वृत्ताकार

वर्तुळाच्या आकाराचा.

तुझा चेहरा गोल आहे.
गोल, गोलाकार, गोलाकृती, वर्तुळ, वर्तुळाकार, वर्तुळाकृती
५. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य को करने के लिए तैयार।

उदाहरण : मंजुला किसी भी काम को करने के लिए हमेशा तत्पर रहती है।

पर्यायवाची : आमादा, आरूढ़, उतारू, उद्यत, कटिबद्ध, तत्पर, तैयार, प्रस्तुत, मुस्तैद, संसिद्ध, सन्नद्ध, सन्निहित

एखादे कार्य करण्यास सज्ज असा.

तो बाहेर हिंडायला तयार असतो.
आपला देश समृद्ध व्हावा म्हणून सर्वांनी कटिबद्ध व्हायला हवे.
कटिबद्ध, तत्पर, तयार, तय्यार, सज्ज

Completely prepared or in condition for immediate action or use or progress.

Get ready.
She is ready to resign.
The bridge is ready to collapse.
I am ready to work.
Ready for action.
Ready for use.
The soup will be ready in a minute.
Ready to learn to read.
ready
६. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें कोई विवाद या झगड़े की बात न हो।

उदाहरण : यह निर्विवाद सत्य है कि सूर्य स्थिर है।
घर का बँटवारा निर्विवाद संपन्न हो गया।

पर्यायवाची : अविवाद, अविवादास्पद, अविवादित, निर्विवाद, निर्विवादित, विवादरहित, विवादहीन, विवादातीत

Generally agreed upon. Not subject to dispute.

The undisputed fact.
unchallenged, undisputed, unquestioned

जिसके विषय में विवाद हो।

दोनों पक्षों ने विवादित मसले पर समझौता कर लिया।
निज़ाई, निजाई, वादग्रस्त, विवादग्रस्त, विवादास्पद, विवादित
७. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जो किसी काम में लगा हुआ हो।

उदाहरण : अचानक बिजली चले जाने से खाने में जुटे लोग शोर मचाने लगे।
वह कृषि कार्य में जुटा है।

पर्यायवाची : अभिमुख, कार्यरत, कार्यशील, जुटा, जुटा हुआ, परायण, रत, लगा, लगा हुआ

एखाद्या कामात लागलेला.

तो शेती कामात लागलेला आहे.
कार्यरत, लागलेला

Having ones attention or mind or energy engaged.

She keeps herself fully occupied with volunteer activities.
Deeply engaged in conversation.
engaged, occupied
८. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसकी किसी कार्य, स्थान या पद पर नियुक्ति हुई हो या किसी काम पर लगाया हुआ।

उदाहरण : बच्चों की देखभाल करने के लिए नियुक्त व्यक्ति छुट्टी पर है।

पर्यायवाची : अवहित, आयुक्त, तैनात, नियुक्त, नियोजित, मुकर्रर

एखादे काम करण्यासाठी किंवा पदावर निश्चित केलेला.

गुन्हेगाराचा तपास करण्यासाठी रामला नियुक्त केले
नियुक्त, नेमस्त

Appointed to a post or duty.

Assigned personnel.
Assigned duties.
assigned
९. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो नियत या निर्धारित हो।

उदाहरण : मैं निश्चित जगह पर पहुँच जाऊँगा।

पर्यायवाची : अवधारित, अवधृत, अवसित, अविकल्प, ऐन, कायम, ठीक, तय, नियत, नियमित, निर्दिष्ट, निर्धारित, निश्चित

नक्की केलेला.

मी ठरावीक वेळी परीक्षाकेंद्रावर पोहोचलो
ठरलेला, ठरावीक, नियत, निर्धारित, निश्चित

Characterized by certainty or security.

A tiny but assured income.
We can never have completely assured lives.
assured
१०. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें अवरोध न हो या बिना अवरोध का।

उदाहरण : यह मार्ग अवरोधहीन है।
निष्कंटक जीवन की चाह सभी को होती है।

पर्यायवाची : अकंटक, अखंड, अखंडित, अखण्ड, अखण्डित, अनंभ, अनम्भ, अनवरुद्ध, अनिरुद्ध, अनिर्बंध, अनिर्बन्ध, अपविघ्न, अप्रतिहत, अबाध, अबाधा, अबाधित, अयक्ष्म, अरुद्ध, अरोधित, अवरोधहीन, अवाध, अविघ्न, अव्यवहित, अव्याघात, अव्याहत, अव्युच्छिन्न, असंरुद्ध, निर्बाध, निर्विघ्न, निष्कंटक, बाधारहित, बाधाहीन, बेआँच, बेरोक, बेरोक-टोक, व्यवधानरहित, समन्वित

अडचण नसलेला.

अडचण नसलेल्या वाटेवरून जा.
निष्कंटक जीवन सर्वांनाच हवे असते.
अडचण नसलेला, निष्कंटक

Freed of obstructions.

An unclogged drain.
unclogged
११. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक
    विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो किसी की ओर घुमा या मुड़ा हुआ हो।

उदाहरण : आमेर की रूठी देवी की प्रतिमा का चेहरा घुमा हुआ है।

पर्यायवाची : घुमा, घुमा हुआ, मुड़ा, मुड़ा हुआ

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।