पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से पूर्व शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

पूर्व   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : [ √पूर्व् (निवास) + अच् ]

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह दिशा जहाँ से सूर्य निकलता है।

उदाहरण : भारत के पूर्व में बंगाल की खाड़ी है।

पर्यायवाची : आगमना, उगमन, जुहु, पूरब, पूर्व दिशा, प्राची, माघवती

सूर्य ज्या दिशेस उगवतो ती दिशा.

पहाटे पूर्वेला उषेचे रंग पसरतात
उगवत, पूर्व

The cardinal compass point that is at 90 degrees.

due east, e, east, eastward
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : * दिक्सूचक-यंत्र का वह प्रधान बिन्दु जो नब्बे डिग्री पर होता है।

उदाहरण : पूर्व हमेशा पूर्व दिशा की ओर ही होता है।

पर्यायवाची : पूरब

नव्वद अंशावर असलेला दिशादर्शकाचा किंवा होकायंत्राचा बिंदू.

पूर्व नेहमी पूर्व दिशेलाच असतो.
पूर्व

The cardinal compass point that is at 90 degrees.

due east, e, east, eastward
३. संज्ञा / समूह

अर्थ : * एशिया के देश।

उदाहरण : वह समय भी आएगा जब भारत पूर्वी देशों का प्रतिनिधित्व करेगा।

पर्यायवाची : ईस्ट, एशियाई देश, एशियाई राष्ट्र, पूर्वी देश, पूर्वी राष्ट्र

The countries of Asia.

east, orient

पूर्व   विशेषण, तत्सम

व्युत्पत्ति : [ पूर्व् + अच् ]

१. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : समय या क्रम की दृष्टि से पहले का या जो वर्तमान में न हो।

उदाहरण : पूर्व भारत और आज के भारत में काफी अंतर है।
मेरा पिछला घर बड़ा था।

पर्यायवाची : 1ला, उत्तर, पहला, पहले का, पाछिल, पिछला, पुराना, पूर्ववर्ती, विगत, १ला

Belonging to some prior time.

Erstwhile friend.
Our former glory.
The once capital of the state.
Her quondam lover.
erstwhile, former, old, one-time, onetime, quondam, sometime
२. विशेषण / विवरणात्मक / दिशासूचक

अर्थ : पूरब का या पूरब से संबंधित।

उदाहरण : भारत का पूर्वी क्षेत्र भी कृषि की दृष्टि से ठीक है।

पर्यायवाची : पूरब, पूरबी, पूर्वी, पूर्वीय, प्राच्य

पूर्व दिशेशी संबंधित.

भारताचा पूर्व भाग देखील शेतीसाठी चांगला आहे.
पूर्व, पूर्वीय, पूर्वेचा

Lying toward or situated in the east.

The eastern end of the island.
eastern
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : आरंभ का या पहले का या किसी समय या घटना आदि के आरम्भ के समय का।

उदाहरण : वह अनुष्ठान की आरंभिक तैयारी में लगा हुआ है।

पर्यायवाची : आदि, आदिम, आद्य, आरंभिक, आरंभी, आरम्भिक, आरम्भी, इब्तिदाई, प्राथमिक, प्रारंभिक, प्रारम्भिक, शुरुआती, शुरुवाती

अगदी सुरूवातीचा.

व्यावसायिकांस या कायद्याच्या संदर्भात प्राथमिक स्वरूपाची माहिती पुरेशी असते.
प्राथमिक, प्रारंभिक

First or beginning.

The memorable opening bars of Beethoven's Fifth.
The play's opening scene.
opening
४. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जो पहले किसी कारण से उस पद पर रह चुका हो,पर अब किसी कारण से उस पद पर न हो।

उदाहरण : आज की सभा में कई भूतपूर्व मंत्री भी भाग लेंगे।

पर्यायवाची : अयथापूर्व, पूर्ववर्ती, भूतपूर्व

एखाद्या पदावर पूर्वी असलेला पण आता नाही असा.

शाळेत माजी विद्यार्थ्यांचा सत्कार केला गेला.
आजच्या सभेत कित्येक माजी मंत्री सहभागी होतील.
भूतपूर्व, माजी

(used especially of persons) of the immediate past.

The former president.
Our late President is still very active.
The previous occupant of the White House.
former, late, previous
५. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो आगे का हो या आगे की ओर का।

उदाहरण : इस वाहन का अग्र भाग टूट गया है।

पर्यायवाची : अगला, अगाऊ, अग्र, अग्रवर्ती, अग्रिम, आगे का, सामने का

अग्रभागी असलेला.

अपघातात आमच्या गाडीचा पुढील भाग मोडला.
दर्शनी, पुढचा, पुढील, समोरचा, समोरील

Of or near the head end or toward the front plane of a body.

anterior

पूर्व   क्रिया-विशेषण

१. क्रिया विशेषण / समयसूचक

अर्थ : शुरू में।

उदाहरण : किसी भी धार्मिक अनुष्ठान में सर्वप्रथम गणेश जी की पूजा होती है।

पर्यायवाची : आदि में, आरंभ में, आरंभतः, आरम्भ में, आरम्भतः, पहले, प्रथम, प्रथमतः, प्रारंभ में, प्रारम्भ में, शुरुआत में, शुरुवात में, शुरू में, सबसे पहले, सर्वप्रथम

सर्वात अगोदर.

कोणतेही कार्य करताना सुरवातीला गणपतीची पूजा करतात.
आधी, प्रथम, सुरवातीला, सुरूवातीला

२. क्रिया विशेषण

अर्थ : काल, घटना, स्थिति आदि के क्रम के विचार से आगे या पूर्व।

उदाहरण : उनके मकान के पहले एक पुल पड़ता है।

पर्यायवाची : पहले

काळ, घटना, स्थिती इत्यादींच्या क्रमाचा विचार करता पुढे किंवा आधी.

त्यांच्या घराच्या आधी एक पूल लागतो.
आधी

Before another in time, space, or importance.

I was here first.
Let's do this job first.
first

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।