पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से ध्यान शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

ध्यान   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : अंतःकरण या मन की वह वृति या शक्ति जो उसे किसी चीज या बात का बोध कराती, उसमें कोई धारणा उत्पन्न करती अथवा कोई स्मृति जाग्रत करती है।

उदाहरण : मैंने उन्हें एक बार देखा तो है पर उनकी आकृति अभी ध्यान में नहीं आ रही है।

पर्यायवाची : खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तसव्वर, तसव्वुर, तसौवर, नजर, नज़र, याद, सुध, सुधि, स्मृति

२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी बात या कार्य में मन के लीन होने की दशा या भाव।

उदाहरण : रमेश बड़े ध्यान से पढ़ता है।

पर्यायवाची : अभिनिवेश, ग़ौर, गौर, प्रहाण, फोकस, मनोन्नियोग, मनोयोग

मनाची एकाग्रता.

तुझे कामात लक्ष नाही आहे.
अवधान, चित्त, ध्यान, लक्ष

Attention.

Don't pay him any mind.
mind
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : किसी को उपेक्षित न करने का भाव।

उदाहरण : वह बड़ों की बातों पर ध्यान न देते हुए अपनी मनमानी करता है।

पर्यायवाची : खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तवज्जह, तवज्जो, तवज्जोह, परवाह, मुलाहज़ा, मुलाहजा, मुलाहिज़ा, मुलाहिजा, लिहाज, लिहाज़

Paying particular notice (as to children or helpless people).

His attentiveness to her wishes.
He spends without heed to the consequences.
attentiveness, heed, paying attention, regard
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : वह ज्ञान जो स्मरण शक्ति के द्वारा एकत्र या प्राप्त होता है।

उदाहरण : बचपन की याद आते ही मन प्रसन्न हो जाता है।

पर्यायवाची : अभिज्ञान, खयाल, ख़याल, ख़्याल, ख्याल, तसव्वर, तसव्वुर, तसौवर, याद, सुध, सुधि, स्मृति

स्मरणशक्तीमुळे प्राप्त होणारे ज्ञान किंवा जुन्या गोष्टी.

बालपणाच्या आठवणींनी मन एकदम प्रसन्न होते.
आठव, आठवण, धुरत, याद, सय, स्मरण, स्मृती

Something that is remembered.

Search as he would, the memory was lost.
memory
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : किसी विषय, विशेषतः धार्मिक विषय या अलौकिक सत्ता का लगातार कुछ समय तक होने वाला गंभीर मनन या चिंतन जो योग का सातवाँ तथा समाधि के पूर्व का अंग माना जाता है।

उदाहरण : संतजी ध्यानयोग में लीन है।

पर्यायवाची : जोग, ध्यानयोग, योग

अष्टांग योगांतील वृत्तिनिग्रहरूप अंग.

समुद्राकाठी बसून त्याने ध्यान लावले.
ध्यान

Continuous and profound contemplation or musing on a subject or series of subjects of a deep or abstruse nature.

The habit of meditation is the basis for all real knowledge.
meditation, speculation

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।