पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से देखना शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

देखना   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : देखने की क्रिया।

उदाहरण : बेटे को देखने से पहले ही उसने अपनी आँखें मूँद ली।

पर्यायवाची : अवकलन, अवक्खन, अवलोकन, आदर्श, आलोकन, आलोचन, ईक्षण, ईक्षा, ईखन, ईछन, ताकना, निरखना, निहारना, विलोकना, विलोकनि

बघण्याची क्रिया.

त्याचे बघणे मला फारसे आवडले नाही.
पाहणे, बघणे

The act of directing the eyes toward something and perceiving it visually.

He went out to have a look.
His look was fixed on her eyes.
He gave it a good looking at.
His camera does his looking for him.
look, looking, looking at

देखना   क्रिया

१. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / बोधसूचक

अर्थ : दृष्टि-शक्ति अथवा नेत्रों से किसी चीज का ज्ञान प्राप्त करना या आँखों से किसी व्यक्ति या पदार्थ आदि के रूप-रंग और आकार-प्रकार आदि का ज्ञान प्राप्त करना।

उदाहरण : श्याम गौर से महात्मा गाँधी की तस्वीर को देख रहा था।

पर्यायवाची : आखना, ईखन, ईखना, ईछना, चाहना, तकना, ताकना, दृष्टि डालना, धाधना, नजर डालना, नजर दौड़ाना, नज़र डालना, नज़र दौड़ाना, निरखना, निहारना, विलोकना

डोळ्यांनी अवलोकन करणे.

मी लांबून वाघ येताना पाहिले.
पाहणे, बघणे
२. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : किसी अप्रीतिकर वस्तु, व्यक्ति या स्थिति को न चाहते हुए भी स्वीकार करना।

उदाहरण : शादी के बाद बहुत दिनों तक शीला ने ससुराल वालों का अत्याचार सहन किया।
अपनी बहन की खातिर उसने सारा अपमान पी लिया।
उसने अपने जीवन में बहुत दुख देखे।

पर्यायवाची : उठाना, जहर का घूंट पीना, झेलना, पीना, बरदाश्त करना, बर्दाश्त करना, सहन करना, सहना

एखादी न आवडती वस्तू,व्यक्ती वा स्थिती नाईलाजाने स्वीकारणे.

निरक्षरतेमुळे गावकर्‍यांनी सावकाराचे अत्याचार सहन केले
सहन करणे, सोसणे

Put up with something or somebody unpleasant.

I cannot bear his constant criticism.
The new secretary had to endure a lot of unprofessional remarks.
He learned to tolerate the heat.
She stuck out two years in a miserable marriage.
abide, bear, brook, digest, endure, put up, stand, stick out, stomach, suffer, support, tolerate
३. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : किसी व्यक्ति के कार्य, गतिविधि आदि पर इस प्रकार ध्यान रखना कि कोई अनौचित्य या सीमा का उल्लंघन न होने पाए।

उदाहरण : पुलिस अपराधी की गतिविधियों पर नज़र रखी हुई है।

पर्यायवाची : ध्यान देना, नजर रखना, नज़र रखना, निगरानी रखना

कोणतेही अनुचित कार्य किंवा सीमेचे उल्लंघन होऊ नये म्हणून एखाद्या व्यक्तीच्या कार्य, हालचाली इत्यादींवर लक्ष ठेवणे.

पोलिस त्याच्या हालचालींवर पाळत ठेवून आहेत.
नजर ठेवणे, पाळत ठेवणे, मागावर असणे, लक्ष ठेवणे

Follow with the eyes or the mind.

Keep an eye on the baby, please!.
The world is watching Sarajevo.
She followed the men with the binoculars.
follow, keep an eye on, observe, watch, watch over
४. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : दर्शक के रूप में कहीं उपस्थित होकर या पहुँचकर कुछ देखना।

उदाहरण : आज घर के सभी लोग सिनेमा देखने गये हैं।

दर्शक म्हणून एखाद्या ठिकाणी उपस्थित राहून किंवा जाऊन काही बघणे.

आज घरातील सर्वजण सिनेमा पाहायला गेले आहेत.
पाहणे, बघणे

See or watch.

View a show on television.
This program will be seen all over the world.
View an exhibition.
Catch a show on Broadway.
See a movie.
catch, see, take in, view, watch
५. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : त्रुटियाँ, भूलें आदि निकालने अथवा गुण, विशेषताएँ आदि जानने के लिए कोई चीज पढ़ना।

उदाहरण : जब तक हम देख न लें तब तक अपना लेख छपने के लिए मत भेजिए।

पर्यायवाची : नजर डालना, नज़र डालना

त्रूटी इत्यादी काढण्यासाठी किंवा त्याचे वैशिष्ट्य इत्यादी जाणून घेण्यासाठी एखादे वाचणे.

जोपर्यंत आम्ही बघत नाही तोपर्यंत तुझा लेख छापायला देऊ नकोस.
पाहणे, बघणे
६. क्रिया / ऐच्छिक क्रिया
    क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : पुस्तक, लेख, समाचार आदि ध्यान से न पढ़ना।

उदाहरण : आज का अखबार तो आपने देखा होगा।

पर्यायवाची : नजर डालना, नज़र डालना

पुस्तक, लेख, बातम्या इत्यादी लक्षपूर्वक वाचणे.

आजचे वर्तमानपत्र तर तुम्ही पाहिले असणार.
पाहणे, बघणे
७. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / शारीरिक कार्यसूचक

अर्थ : विशेष वस्तु, समय, स्थिति आदि पाने की इच्छा रखना।

उदाहरण : भारत नए प्रक्षेपास्त्र के परीक्षण के लिए उचित समय खोज रहा है।

पर्यायवाची : खोज करना, खोजना, ढूँढना, ढूँढ़ना, तलाश करना, तलाशना, पता करना, पता लगाना, फ़िराक़ में होना, फिराक में होना

८. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : किसी वस्तु पर ध्यान रखना जिससे वह बिगड़ने या इधर-उधर न होने पावे।

उदाहरण : चूल्हे पर रखे हुए दूध को देखो, कहीं गिर न जाए।
बच्चे को देखिएगा, जरा मैं बाहर से आती हूँ।

पर्यायवाची : ख्याल रखना, ध्यान रखना, नजर रखना, नज़र रखना, निगरानी रखना

Follow with the eyes or the mind.

Keep an eye on the baby, please!.
The world is watching Sarajevo.
She followed the men with the binoculars.
follow, keep an eye on, observe, watch, watch over
९. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया / मानसिक अवस्थासूचक

अर्थ : गौर करना।

उदाहरण : देखा आपने,आजकल के बच्चे कैसा व्यवहार कर रहे हैं।

दखल घेणे.

माणसाने आपल्या आजूबाजूला काय चालले आहे ते पाहावे.
पाहणे, बघणे

Look attentively.

Watch a basketball game.
watch
१०. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : किसी वस्तु आदि के बारे में पता करना।

उदाहरण : देखो कि रेल ठीक समय पर चल रही है या नहीं।

एखादया गोष्टीची प्रत्यक्ष जाऊन माहिती करून घेणे.

जरा बघून येता का की रेल्वे आपल्या वेळेनुसार चालल्या आहेत का
पाहणे, बघणे
११. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : निरीक्षण करना।

उदाहरण : मैंने इस यंत्र की कार्यप्रणाली देखी।

पर्यायवाची : विलोकना

निरीक्षण वा पाहणी करणे.

बँकेची कार्यप्रणाली पाहिली पाहिजे.
पाहणी करणे, पाहणे, बघणे

Come to see in an official or professional capacity.

The governor visited the prison.
The grant administrator visited the laboratory.
inspect, visit
१२. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : किसी चीज आदि के बारे में निश्चित होना।

उदाहरण : मैं सुबह निकलने से पहले देखता हूँ कि कमरे के खिड़की,दरवाजे बंद हैं या नहीं।

एखादी गोष्ट इत्यादीविषयी निश्चित होणे.

मी सकाळी निघण्याआधी बघतो की खोलीतील खिडक्या, दारे व्यवस्थित बंद आहेत की नाहीत.
पाहणे, बघणे
१३. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / बोधसूचक

अर्थ : किसी प्रकार की स्थिति में रहकर उसका अनुभव या ज्ञान प्राप्त करना अथवा उस स्थिति का भोग करना या बोध करना।

उदाहरण : इन दो सालों में मैंने बहुत कुछ अनुभव किया है।

पर्यायवाची : अनुभव करना, अनुभवना

अनुभव घेणे.

ह्या दोन वर्षात मी बरेच काही अनुभवले.
अनुभवणे
१४. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी विषय पर मन में कुछ विचार करना या दिमाग़ का उपयोग करना।

उदाहरण : इस प्रश्न को हल करने के लिए मैंने बहुत सोचा, किन्तु सफलता नहीं मिली
वह दिनभर बैठकर पता नहीं क्या सोचती है?
हर एक चीज को नकारात्मक दृष्टि से न देखो

पर्यायवाची : अनुसंधानना, अनुसन्धानना, अवगतना, विचार करना, विचारना, सोचना

कल्पनाशक्ती, बुद्धी ह्यांचा व्यापार, शोध, अभ्यासपूर्वक चिंतन.

राजकीय प्रश्नांवर सावरकरांनी गंभीरपणे विचार केला.
चिंतन करणे, मनन करणे, विचार करणे, विचारणे

Use or exercise the mind or one's power of reason in order to make inferences, decisions, or arrive at a solution or judgments.

I've been thinking all day and getting nowhere.
cerebrate, cogitate, think
१५. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया / कार्यसूचक

अर्थ : किसी व्यक्ति या वस्तु आदि का ध्यान रखना।

उदाहरण : मेरी बहू अब नौकरी छोड़कर बच्चों तथा घर को सँभालती है।

पर्यायवाची : अवरेवना, देख-भाल करना, देख-रेख करना, देखना-भालना, देखभाल करना, देखरेख करना, सँभालना, संभालना, सम्भालना, सम्हालना, साज सँभाल करना

एखादी व्यक्ती वा वस्तूची काळजी घेणे वा लक्ष ठेवणे.

माझी सून आता नोकरी सोडून मुले आणि घर सांभाळते.
देखरेख करणे, लक्ष ठेवणे, सांभाळणे

Have care of or look after.

She tends to the children.
tend
१६. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : यह देखना कि कोई व्यक्ति, वस्तु, स्थान आदि कहाँ है।

उदाहरण : पुलिस क़ातिल को खोज रही है।
सारी दुकानें छान डाली पर सत्तू कहीं नहीं मिला।

पर्यायवाची : आखना, खोज करना, खोजना, छानना, ढूँढना, ढूँढ़ना, तलाश करना, तलाशना, पता करना, पता लगाना, मथना

एखादी गोष्ट कुठे आहे ते बारकाईने पाहणे.

मी पुस्तक खूप शोधले पण ते सापडलेच नाही.
धुंडणे, धुंडाळणे, शोध घेणे, शोधणे, हुडकणे

Try to locate or discover, or try to establish the existence of.

The police are searching for clues.
They are searching for the missing man in the entire county.
look for, search, seek
१७. क्रिया / कर्मसूचक क्रिया

अर्थ : किसी वस्तु, व्यक्ति आदि के गुण, दोष को जाँचना कि यह अमुक काम के योग्य है कि नहीं।

उदाहरण : इस छोटे से कार्य के जरिए मैं उसको परख रहा हूँ कि वह मेरे काम का है या नहीं।

पर्यायवाची : अजमाना, अवलोकना, अविलोकना, आजमाना, आज़माना, कसौटी पर कसना, जाँचना, जांचना, टेस्ट करना, परखना, परीक्षण करना, परीक्षा लेना

एखाद्या वस्तू किंवा व्यक्तीच्या योग्यतेची चाचणी घेणे.

निरीक्षकाने सर्व प्रार्थींना नीट पारखले.
अजमावणे, जोखणे, परीक्षा करणे, पारखणे

To look at critically or searchingly, or in minute detail.

He scrutinized his likeness in the mirror.
scrutinise, scrutinize, size up, take stock
१८. क्रिया / अवस्थासूचक क्रिया

अर्थ : प्रतियोगिता, मुकाबला या सामना होने पर प्रतिद्वंद्वी की सब बातें सहने और उनका पूरा जवाब देने में समर्थ होना।

उदाहरण : हम भी देखेंगे कि किसमें कितना दम है।

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।