पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से सारंग शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

सारंग   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : सम्पूर्ण जाति का एक राग।

उदाहरण : सारंग में सब शुद्ध स्वर लगते हैं।

पर्यायवाची : शारंग, शारंग राग, सारंग राग

संपूर्ण जातीचा, सर्व स्वर शुद्ध असणारा एक राग.

सारंग ह्या रागात सर्व स्वरे शुद्ध असतात.
सारंग

Any of various fixed orders of the various diatonic notes within an octave.

mode, musical mode
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : एक प्रकार का हिरण जिसके शरीर पर सफ़ेद या अन्य प्रकार की चित्ती पाई जाती है।

उदाहरण : इस चिड़ियाघर में चीतलों की भरमार है।

पर्यायवाची : कुंडली, कुण्डली, चितकबरा हिरण, चितकबरा हिरन, चितरा, चित्रमृग, चीतल, पाढ़ा

अंगावर ठिपके असलेले, आखूड शिंगांचे किंवा बिन शिंगाचे हरिण.

चितळांचा समूह पाणी पिण्यास तलावाकाठी आला.
चितळ, चित्रमृग

Distinguished from Bovidae by the male's having solid deciduous antlers.

cervid, deer
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : एक प्रकार का बड़ा हिरण जिसके सर पर पाए जाने वाले दोनों सींगों से अनेक शाखाएँ निकली रहती हैं।

उदाहरण : श्याम चिड़ियाघर में बारहसिंगे को मूँगफली खिला रहा था।

पर्यायवाची : बारहसिंगा, बारहसिंघा

लांब शिंगांचा हरिण.

रानात फिरताना आम्हाला बारशिंग्यांचा कळप दिसला.
बारशिंगा

Stag with antlers of 12 or more branches.

royal, royal stag
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक बाजा जिसमें लगे हुए तार कमानी से रेतकर बजाए जाते हैं।

उदाहरण : योगी सारंगी बजाने में मस्त था।

पर्यायवाची : शारंगिका, शारंगी, शारङ्गिका, शारङ्गी, सारंगी, सारङ्ग, सारङ्गी

अनेक तारा असलेले, गजाने वाजवायचे एक तंतुवाद्य.

सारंगी हे मानवी आवाजाशी सर्वात अधिक जुळते वाद्य आहे असे म्हणतात
सारंगी

A musical instrument in which taut strings provide the source of sound.

stringed instrument
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पक्षी

अर्थ : एक प्रकार का पपीहा जो संपूर्ण भारत में पाया है।

उदाहरण : काला पपीहा पियु, पी-पी या पी-पी-पियु की आवाज करता है।

पर्यायवाची : काला पपीहा, चातक, पपीहा, शैशिर, सारंग चातक

पूर्ण भारतभर आढळणारा एक चातक.

पेरते व्हा पेरते व्हा किंवा पाऊस आला असा चातक आवाज करतो.
चातक, टाकतिवा, पाणकेवडा, पाणटिवा, पाणपियू, बळवाघ, बोरचुडा कोकीळ, साळभोरडा, होलवाघ
६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक देवता जो काम के रूप माने जाते हैं।

उदाहरण : कामदेव को शिव की क्रोधाग्नि का सामना करना पड़ा।

पर्यायवाची : अंगजात, अंगहीन, अंड, अण्ड, अदेह, अनंग, अनंगी, अनन्यज, अपांग, अबलासेन, अयुग्मबाण, अयुग्मशर, अशरीर, असमवाण, असमशर, आत्मज, आत्मजात, आत्मप, , कंदर्प, काम देवता, कामदेव, कार्ष्णि, कुसुमकार्मुक, कुसुमचाप, कुसुमधन्वा, कुसुमबाण, कुसुमायुध, कुसुमेषु, चित्तज, चेतात्मजा, चेतोजन्मा, चैत्रसखा, जराभीस, झषकेतु, झषांक, धानकी, नमुचि, निषद्वर, पंचबाण, पंचवाण, पंचशर, पंचसर, पुष्पकेतन, पुष्पचाप, पुष्पधन्वा, पुष्पध्वज, पुष्पपत्री, पुष्पशर, पुष्पशरासन, पुष्पायुध, प्रसूनवाण, भव, मकर ध्वज, मदन, मदराग, मधुसख, मधुसखा, मधुसहाय, मधुसारथि, मधुसुहृद, मनजात, मनमथ, मनसिज, मनोज, मनोभू, मन्नथ, मीनकेतन, मीनकेतु, मीनध्वज, मुहिर, रणरणक, रतिनाथ, रतिनाह, रतिराज, रतिवर, रमण, रवीषु, रागच्छन, रागरज्जु, रागवृंत, रागवृन्त, रुद्रारि, रूपास्त्र, वरीषु, वसंत-बंधु, वसंतसख, वसंतसखा, वसन्त-बन्धु, वसन्तसख, वसन्तसखा, वाम, विषमवाण, विषमविखिज, शंबरसूदन, शंबरारि, शम्बरसूदन, शम्बरारि, शारंग, शिखि, शुकवाह, शृंगारजन्मा, श्रीज, श्रीपुत्र, संकल्पभव, संकल्पयोनि, समर, सुप्रतीक, सुमसायक, स्मर, हृदयनिकेतन

काम या मनोवृत्तीचे रूप म्हणून मानला जाणारा एक देव.

भगवान शंकराने आपल्या तृतीयनेत्रातील अग्नीने मदनाला जाळून भस्म केले.
अनंग, कंदर्प, काम, कामदेव, कुसुमचाप, कुसुमशर, पुष्पधन्वा, मकरध्वज, मदन, मनोज, मनोभव, मीनकेतन, स्मर
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : पौधों में वह अंग जो गोल या लंबी पंखुड़ियों का बना होता है और जिसमें फल उत्पन्न करने की शक्ति होती है।

उदाहरण : उपवन में तरह-तरह के फूल खिले हुए हैं।

पर्यायवाची : कुसुम, गुल, पीलु, पुष्प, पुष्पक, प्रसूत, प्रसून, प्रसूनक, फुलवा, फूल, मणीवक, वंश, शिगूफ़ा, शिगूफा, सुमन

फळे उत्पन्न करणारा झाडाचा एक भाग,उमललेली कळी.

बागेत रंगीत फूले लागली होती
कुसुम, पुष्प, फूल, सुमन

Reproductive organ of angiosperm plants especially one having showy or colorful parts.

bloom, blossom, flower
८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : प्रकाश करने के लिए बना धातु, मिट्टी आदि का वह पात्र जिसमें तेल और बत्ती डालकर बत्ती को जलाई जाती है।

उदाहरण : शाम होते ही गाँवों में दीपक जल जाते हैं।

पर्यायवाची : चिराग, चिराग़, ढेबरी, तमोहपह, तिमिररिपु, तिमिरहर, दिया, दिवला, दिवली, दीप, दीपक, दीया, प्रदीप, बत्ती, बाती, शिखी

तेल व वात ह्याच्या साहाय्याने प्रकाश देणारे साधन.

संध्याकाळ होताच तिने तुळशीपाशी दिवा लावला.
दिवा, दीप

A lamp that burns oil (as kerosine) for light.

kerosene lamp, kerosine lamp, oil lamp
९. संज्ञा / जातिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / सरीसृप

अर्थ : सरीसृप वर्ग का एक रेंगने वाला पतला और लंबा जीव जिसकी कई जातियाँ पायी जाती हैं।

उदाहरण : प्रायः आई आई टी बॉम्बे में कई तरह के ज़हरीले साँप रेंगते हुए देखे जा सकते हैं।

पर्यायवाची : अघविष, अनिलाशी, अपत्यशत्रु, अहि, आभोग, आशीविष, उरंग, कर्कटी, कुंडली, कुण्डली, तार्क्ष्य, त्सरु, दीर्घपृष्ठ, दीर्घरसन, दृक्कर्ण, द्विरसन, पन्नग, पवनाश, पवनाशन, पवनाशी, पुलिरिक, प्रबलाकी, प्रवलाकी, फणधर, फणिक, फणी, फुनिंग, भुअंग, भुअंगम, भुजंग, मारुताशन, लांगली, लेलिह, लेलिहान, विषदंतक, विषदन्तक, विषधर, विषानन, व्याल, शेव, श्वसनाशन, श्वसनोत्सुक, सर्प, साँप

सरीसृप वर्गातील एक लांब आकाराचा, सरपटणारा प्राणी.

प्राचीन लोकसमूहात सर्प हे एक देवक मानले जात असे.
अही, उरग, जनावर, व्याल, सर्प, साप

Limbless scaly elongate reptile. Some are venomous.

ophidian, serpent, snake
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : सिर के बाल।

उदाहरण : काले, लम्बे बाल देखने में अच्छे लगते हैं।

पर्यायवाची : कंज, कुंतल, कुन्तल, केश, चूल, बाल, शिरज, शिरसिज, शिरसिरुह, शिरोज, शिरोरुह, शिरोरूह

डोक्यावर असलेले काळ्या किंवा पांढर्‍या रंगाचे तंतू.

सीतेचे केस दाट व लांब आहेत
अलक, कुंतल, केश, केस, बाल

Growth of hair covering the scalp of a human being.

head of hair, mane
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक धारदार हथियार।

उदाहरण : रानी लक्ष्मीबाई तलवार चलाने में निपुण थीं।

पर्यायवाची : असम्मर, असि, करबाल, करवाल, किरवार, तलवार, तेग, दमजोड़ा, धजबड़, धाराधर, धाराविष, बीजल, रपाती, शमशीर, शमशेर, शमसीर, शमसेर, शायक, सुजड़, स्त्रीकोश, हैजम

धातूच्या लांब पात्याला, खाली धरायला मूठ असलेले एक हत्यार.

सैन्याला मदत करण्यासाठी गावकर्‍यांनीही हातात तलवार घेतली.
खड्ग, तरवार, तलवार, समशेर

A cutting or thrusting weapon that has a long metal blade and a hilt with a hand guard.

blade, brand, steel, sword
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : छप्पय छंद का छब्बीसवाँ प्रकार।

उदाहरण : कवि ने सारंग में एक तात्कालिक रचना की।

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
१३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक प्रकार का छंद जिसमें चार तगण होते हैं।

उदाहरण : यह पद्य सारंग का उदाहरण है।

पर्यायवाची : मैनावली, मैनावली छंद, सारंग छंद

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
१४. संज्ञा / समूह

अर्थ : चंद्रमा के मार्ग में पड़नेवाले स्थिर तारों के सत्ताईस समूह जिनके भिन्न-भिन्न रूप या आकार मान लिए गए हैं और जिनके अलग-अलग नाम हैं।

उदाहरण : नक्षत्रों की संख्या सत्ताईस हैं।

पर्यायवाची : आकाशचारी, उड़ु, उड़ुचर, नक्षत्र, नछत्र

भारतीय पद्धतीनुसार, पृथ्वीला स्थिर समजून आकाशातील ग्रहांच्या फिरण्याच्या भासमान मार्गाचे सत्तावीस भाग पाडले असता त्यातील प्रत्येक भागात दिसणारा तार्‍यांचा समूह.

प्रत्येक नक्षत्राला चार चरण असतात
नक्षत्र

A configuration of stars as seen from the earth.

constellation
१५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : दीपक के धुएँ की कालिख जो आँखों में लगाई जाती है।

उदाहरण : हमारे यहाँ छठी के दिन बच्चे को काजल लगाने की रस्म होती है।

पर्यायवाची : कजरा, कजला, काजल, दीपकसुत, दीपध्वज

दिव्यापासून उत्पन्न होणारा एक काळा पदार्थ जो अंजन म्हणून औषधासाठी अगर शोभेसाठी डोळ्यांत घालतात.

दृष्ट लागू नये म्हणून बाळाला काजळ लावले.
काजळ

A cosmetic preparation used by women in Egypt and Arabia to darken the edges of their eyelids.

kohl
१६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कन्धे से पंजे तक का वह अंग जिससे चीजें पकड़ते और काम करते हैं।

उदाहरण : गाँधीजी के हाथ बहुत लंबे थे।
भीम की भुजाओं में बहुत बल था।

पर्यायवाची : अरत्नि, आच, कर, बाँह, बाज़ू, बाजू, बाहु, भुजा, शबर, हस्त, हाथ

मनुष्याच्या शरीरातील खांद्यापासून पंजापर्यंतचा भाग.

रावणाला दहा तोंडे आणि वीस हात होते असे म्हणतात.
कर, बाहू, भुज, हस्त, हात

A human limb. Technically the part of the superior limb between the shoulder and the elbow but commonly used to refer to the whole superior limb.

arm
१७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : आसमान में दिखाई देने वाले स्थिर खगोलीय पिंड जो रात को चमकते नज़र आते हैं।

उदाहरण : पृथ्वी से बहुत ही दूर होने के कारण तारे छोटे दिखते हैं।

पर्यायवाची : उड़ु, उड़ुचर, ऋक्ष, खग, तारक, तारका, तारा, नक्षत्र, नभश्चर, रोचनी, सितारा, स्टार

रात्री आकाशात चमचमणारे प्रकाश पुंज.

सूर्यास्त झाल्यावर आकाशात तारे चमकतात
चांदणी, तारका, तारा, तेजोगोल, नक्षत्र

Any celestial body visible (as a point of light) from the Earth at night.

star
१८. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : रुई, रेशम, ऊन आदि के तागों से बुनी हुई वस्तु।

उदाहरण : उसने क़मीज़ बनवाने के लिए दो मीटर टेरीलिन का कपड़ा खरीदा।

पर्यायवाची : अंबर, अम्बर, आहत, कपड़ा, चीर, धटिका, धटी, पट, लत्ता, वसन, वस्त्र, शाटक, शुक

कापूस, रेशीम वा लोकरीपासून बनविलेले आच्छादन.

मोहनने विणलेले कापड सर्वांना आवडले
अंबर, कपडा, कापड, वसन, वस्त्र

Artifact made by weaving or felting or knitting or crocheting natural or synthetic fibers.

The fabric in the curtains was light and semitransparent.
Woven cloth originated in Mesopotamia around 5000 BC.
She measured off enough material for a dress.
cloth, fabric, material, textile
१९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : मानव निर्मित वह वस्तु जिसके धारण करने से किसी की शोभा बढ़ जाती है।

उदाहरण : प्रत्येक नारी को आभूषण प्रिय होता है।

पर्यायवाची : अभरन, अभूखन, अभ्यंजन, अभ्यञ्जन, अलंकार, अलङ्कार, अवतंस, अवतन्स, आभरण, आभूषण, आहरण, गहना, ज़ेवर, जूलरी, जेवर, भूषण, विभूषण

मौल्यवान धातू इत्यादींपासून बनवलेली शोभा वाढवणारी मानवनिर्मित वस्तू.

आम्ही सोनाराकडे नवे दागिने बनवायला दिले
अलंकार, आभूषण, डाग, डागिना, दागिना, भूषण, लेणे

An adornment (as a bracelet or ring or necklace) made of precious metals and set with gems (or imitation gems).

jewellery, jewelry
२०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : किसी मादा का वह अंग जिसमें दूध रहता है।

उदाहरण : माँ अपने स्तन का दूध बच्चे को पिलाती है।
गाय के स्तन को देखकर उसके दूध देने की क्षमता का पता लग जाता है।

पर्यायवाची : अस्तन, आँग, कुच, चूची, बोबा, वाम, स्तन

एखाद्या मादीच्या शरीरातील दूध निर्माण करणारा भाग.

आई आपल्या स्तनांनी बाळाला दूध पाजते.
स्तन

Either of two soft fleshy milk-secreting glandular organs on the chest of a woman.

boob, bosom, breast, knocker, tit, titty
२१. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : एक पेड़ की सुगंधित लकड़ी जिसे घिसकर शरीर पर लेप लगाते हैं।

उदाहरण : चंदन शरीर को शीतलता प्रदान करता है।

पर्यायवाची : गंधराज, चंदन, चन्दन, दारुसार, मलयज, महागंध, मालय, याम्य, श्रीवास, श्रीवासक, संदल, सर्पेष्ट, सित

चंदनाच्या झाडाचे सुगंधी लाकूड.

आई पूजेकरता चंदन उगाळत बसली आहे
चंदन, चंदनाचे खोड

Close-grained fragrant yellowish heartwood of the true sandalwood. Has insect repelling properties and is used for carving and cabinetwork.

sandalwood
२२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वर्षा या धूप से बचने के लिए कपड़े आदि का बना हुआ एक आच्छादन जिसमें लगे धातु, लकड़ी आदि के डंडे को हाथ में पकड़ते हैं।

उदाहरण : वर्षा में भीगने से बचने के लिए लोग छाता लगाते हैं।

पर्यायवाची : आतपत्र, छतरी, छत्ता, छाता

ऊन व पावसापासून बचाव व्हावा म्हणून वापरला जाणारा पाने वा कापड यांचा केलेला आडोसा.

छत्री नसल्याने मी पूर्ण भिजलो.
छत्री

A lightweight handheld collapsible canopy.

umbrella
२३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : शोभित होने की अवस्था या भाव।

उदाहरण : सूर्यास्त के समय आकाश की छटा देखते ही बनती है।

पर्यायवाची : इंदिरा, इन्दिरा, कांति, कान्ति, छटा, छबि, छवि, जलवा, जल्वा, ज़ीनत, ज़ेब, जीनत, दीप्ति, धाम, फिज़ा, फिजा, बहार, रमणीयता, शोभा, सुंदरता, सुन्दरता, सौंदर्य, सौन्दर्य, हुस्न

सुंदर अथवा शोभित असण्याची अवस्था अथवा भाव.

सूर्यास्ताच्या वेळी आकाशातील शोभा बघण्यालायक होती.
बहार, रमणीयता, शोभा, सौंदर्य

A quality that outshines the usual.

brilliancy, luster, lustre, splendor, splendour
२४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : जमीन जोतने का एक उपकरण।

उदाहरण : किसान खेत में हल चला रहा है।

पर्यायवाची : कुंतल, कुन्तल, गाकील, नाँगल, नागल, लाँगल, लांगल, लाङ्गल, सारङ्ग, सीर, हल

शेतीची जमीन उकरण्याचे लोखंडी पाळ असलेले साधन.

शेतकरी भल्या पहाटे नांगर घेऊन शेतावर जातात
औत, जोत, नांगर

A farm tool having one or more heavy blades to break the soil and cut a furrow prior to sowing.

plough, plow
२५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : सुगंध देने वाला पदार्थ।

उदाहरण : कस्तूरी, कपूर आदि गंधद्रव्य हैं।

पर्यायवाची : गंधद्रव्य, सुगंधित पदार्थ

सुगंध देणारा पदार्थ किंवा द्रव्य.

कस्तूरी, कपूर इत्यादी सुगंधित पदार्थ आहेत.
सुगंधित द्रव्य, सुगंधित पदार्थ, सुगंधिद्रव्य, सुगंधी द्रव्य

A toiletry that emits and diffuses a fragrant odor.

essence, perfume
२६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / कीट

अर्थ : एक बड़ी मधु-मक्खी जो पीले रंग की होती है।

उदाहरण : छत पर सारंग का बहुत बड़ा छत्ता है।

पर्यायवाची : आर्घा, मोहरी

२७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : वह खगोलीय पिंड जो सूर्य की परिक्रमा करता है।

उदाहरण : पृथ्वी एक ग्रह है।

पर्यायवाची : आकाशचारी, खग, ग्रह, विहग

सूर्याभोवती फिरणारा खगोलीय पिंड.

पृथ्वी हा एक ग्रह आहे.
ग्रह

(astronomy) any of the nine large celestial bodies in the solar system that revolve around the sun and shine by reflected light. Mercury, Venus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus, Neptune, and Pluto in order of their proximity to the sun. Viewed from the constellation Hercules, all the planets rotate around the sun in a counterclockwise direction.

major planet, planet

Any celestial body orbiting around a planet or star.

satellite

सारंग   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक
    विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो रंगा गया हो या रंगा हुआ।

उदाहरण : कुछ विधवाएँ रंगीन कपड़े नहीं पहनती हैं।
पंडितजी हल्दी से रंगी धोती पहने हैं।

पर्यायवाची : रंगदार, रंगा, रंगा हुआ, रंगीन, रङ्गदार, रङ्गीन, रागी

ज्याला रंग लावला आहे असा वा रंगात बुडवलेला.

त्या रंगलेल्या टेबलाला ऊन्हात ठेव.
रंगलेला, रंगवलेला
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : भला और सुन्दर लगने वाला।

उदाहरण : आज का मौसम बड़ा सुहावना है।

पर्यायवाची : अच्छा, अपीच, सुंदर, सुन्दर, सुहाना, सुहावन, सुहावना, सुहेलरा, सुहेला

Having great beauty and splendor.

A glorious spring morning.
A glorious sunset.
Splendid costumes.
A kind of splendiferous native simplicity.
glorious, resplendent, splendid, splendiferous
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो रस अर्थात् जल या किसी अन्य द्रव पदार्थ से भरा हो।

उदाहरण : आम एक रसीला फल है।

पर्यायवाची : अशुष्क, रसदार, रसपूर्ण, रसवंत, रसवान, रसाल, रसीला, सरस

रसाने भरलेला.

आंबा हे एक रसाळ फळ आहे
रसदार, रसपूर्ण, रसभरित, रसरशीत, रसाळ

Full of juice.

juicy

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।