पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से सख्त शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

सख्त   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें दया न हो।

उदाहरण : कंस एक क्रूर व्यक्ति था, उसने वसुदेव और देवकी को कैदख़ाने में डाल दिया था।

पर्यायवाची : अघृण, अछोह, अछोही, अदय, अदयालु, अपकरुण, अमम, अस्निग्ध, इत्वर, उग्र, कठोर, करुणाविहीन, करुणाहीन, कसाई, क्रूर, ख़ूनख़्वार, ख़ूनखोर, खूँख़ार, खूँखार, खूंख़ार, खूंख़्वार, खूंखार, खूंख्वार, खूनखोर, खूनख्वार, दयारहित, दयाहीन, निखट्टर, निदारुण, निर्दय, निर्दयी, निष्ठुर, नृशंस, पत्थरदिल, पाषाणहृदय, बेरहम, रूढ़, संगदिल, सख़्त

दयामाया नसलेला.

अजाण लोकांना जिवे मारण्याचे काम निर्दय व्यक्तीच करू शकते.
कठोर, क्रूर, निर्घृण, निर्घृणी, निर्दय, निर्दयी, निष्करुण, निष्ठुर, पाषाणहृदयी, हृदयशून्य, हृदयशूल्य

Without mercy or pity.

An act of ruthless ferocity.
A monster of remorseless cruelty.
pitiless, remorseless, ruthless, unpitying
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें कोमलता, मधुरता, सरसता आदि के बदले कठोरता, कर्कशता, रुक्षता आदि बातें अधिक हों या जिसकी प्रकृति कोमल न हो।

उदाहरण : हमारे पिताजी बहुत कड़े मिज़ाज के हैं।

पर्यायवाची : अबंधुर, अबन्धुर, अमसृण, कठोर, कड़क, कड़ा, खर, रूढ़, सख़्त

सौम्य नसलेला.

माझे वडील फार कडक स्वभावाचे आहे.
कडक

Incapable of compromise or flexibility.

rigid, strict
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसका व्यवहार कठोर हो या जो कठोर व्यवहार करता हो।

उदाहरण : हमारे प्रधानाचार्यजी सख्त हैं,वे सभी बच्चों के साथ बहुत ही सख़्ती से पेश आते हैं।

पर्यायवाची : कठोर व्यवहारी, सख़्त

ज्याचे वर्तन कठोर आहे असा.

आमचे मुख्याध्यापक कडक स्वभावाचे आहेत.
कठोर, कडक

Characterized by strictness, severity, or restraint.

nonindulgent, strict
४. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो सुनने में कड़ा लगे।

उदाहरण : सीता अपने बेटे से कभी भी कर्कश स्वर में बात नहीं करती।

पर्यायवाची : कठोर, कड़ा, कर्कश, कर्णकटु, सख़्त

कानाला झोंबणारा.

कावळ्याच्या कर्कश आवाजाने माझी झोपमोड झाली
कर्कश, कर्णकटू, कर्णकर्कश
५. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो लंबाई, विस्तार या डील-डौल में कम हो।

उदाहरण : आज-कल लोग तंग कपड़े पहनना ही पसंद करते हैं।

पर्यायवाची : कड़ा, कसा, चुस्त, छोटा, तंग, सँकड़ा

सैल नसलेले.

आजकाल तंग कपडे घालण्याची टूम आहे.
अडस, आवळ, घट्ट, तंग

Of textiles.

A close weave.
Smooth percale with a very tight weave.
close, tight
६. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जिसमें आर्द्रता या जलीय अंश सूखकर इतना कम हो या इतना कम बच रहा हो कि उसे सहज में मनमाना रूप न दिया जा सके या जो मुलायम न हो।

उदाहरण : मोयन की कमी के कारण खुर्मा कड़ा हो गया है।

पर्यायवाची : कठोर, कड़कड़, कड़ा, करारा, सख़्त, हृष्ट

मऊ किंवा नरम नसलेला.

कडक वस्तू दाताखाली आल्यामुळे दाताचा तुकडा पडला.
कठीण, कडक, करकरीत, टणक, निबर

Dried out.

Hard dry rolls left over from the day before.
hard
७. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो अपने स्थान पर इस प्रकार गड़, जम या धँसकर बैठा हो कि सहज में इधर-उधर हटाया-बढ़ाया न जा सके।

उदाहरण : कड़ा नट खुल नहीं रहा है।

पर्यायवाची : कड़क, कड़ा, सख़्त

सहजासहजी इकडे-तिकडे हलवता येत नाही असा आपल्या जागी रुतून बसलेला.

हा नट खूप घट्ट वळला गेला आहे.
घट्ट
८. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक
    विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें कठोरता, दृढ़ता या सतर्कता का अधिक ध्यान रखा जाता हो।

उदाहरण : अपराधी पर कड़ी निगाह रखनी होगी।
कड़े परीक्षण के पश्चात् यह परिणाम मिला है।
चाकचौबंद सुरक्षा के बीच मतदान हुआ।

पर्यायवाची : कठोर, कड़ा, चाक-चौबंद, चाकचौबंद, पुख़्ता, पुख्ता, सख़्त

सख्त   क्रिया-विशेषण

१. क्रिया विशेषण / मात्रासूचक Quantity

अर्थ : बहुत ज्यादा।

उदाहरण : रोगी दर्द से अत्यंत पीड़ित है।
उसे पैसों की सख्त जरूरत है।

पर्यायवाची : अति, अत्यंत, अत्यधिक, अत्यन्त, अभ्यधिक, आगर, कितना, कित्ता, चूड़ांत, चूड़ान्त, जबरदस्त, जबर्दस्त, जमकर, ज़बरदस्त, ज़बर्दस्त, निहायत, बहुत अधिक, बहुत ही, बहुतेरा, बे-इंतहा, बेइंतहा, बेपनाह, महा, लाख, सख़्त

To a great extent or degree.

I'm afraid the film was well over budget.
Painting the room white made it seem considerably (or substantially) larger.
The house has fallen considerably in value.
The price went up substantially.
considerably, substantially, well

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।