पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से संकुल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

संकुल   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो पूरी तरह से पूर्ण या भरा हुआ हो या जिसमें कोई कमी न हो।

उदाहरण : लालाजी का घर धन-धान्य से परिपूर्ण है।
सेठजी का जन्म धन-धान्य से परिपूर्ण घर में हुआ था।

पर्यायवाची : अभिपूर्ण, अरहित, अवपूर्ण, अशून्य, आपूर्ण, परिपूरित, परिपूर्ण, पूरित, पूर्ण, भरा हुआ, भरा-पूरा, भरापूरा, मुकम्मल, शाद, सङ्कुल

पूर्णपणे भरलेला किंवा कसलीही कमतरता नसलेला.

लालाजीचे घर धनधान्यांनी संपन्न आहे.
परिपूर्ण, भरलेला, संपन्न

Completed to perfection.

fulfilled
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो कम चौड़ा हो।

उदाहरण : वाराणसी सँकरी गलियों की नगरी है।

पर्यायवाची : अर्मक, अविस्तीर्ण, अविस्तृत, तंग, पतला, विस्तारहीन, सँकरा, संकीर्ण, संकुचित, सकरा, सङ्कुल

कमी रूंदीचा.

ही गल्ली फारच अरूंद आहे
अरुंद, चिंचोळा, निरुंद

Not wide.

A narrow bridge.
A narrow line across the page.
narrow

संकुल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : शत्रुतावश दो दलों के बीच हथियारों से की जाने वाली लड़ाई।

उदाहरण : महाभारत का युद्ध अठारह दिनों तक चला था।
समर शेष है, नहीं पाप का भागी केवल व्याध। जो तटस्थ हैं, समय लिखेगा उनके भी अपराध। - रामधारी सिंह 'दिनकर'

पर्यायवाची : अजूह, अनीक, अभेड़ा, अभेरा, अभ्यागम, आकारीठ, आजि, आयोधन, आहर, आहव, कंदल, जंग, पुष्कर, पैकार, प्रतिदारण, प्रसर, प्रहरण, भर, मृध, युद्ध, योधन, रण, लड़ाई, वराक, वाज, विशसन, वृजन, वृत्रतूर्य, संग्राम, सङ्कुल, समर, स्कंध, स्कन्ध

दोन पक्षांमध्ये शस्त्रांनी होणारी मारामारी.

युद्ध हे नेहमीच विनाशकारक असते
कंदन, झुंज, युद्ध, रण, रणकंदन, रणसंग्राम, लढा, लढाई, संगर, संग्राम, समर

The waging of armed conflict against an enemy.

Thousands of people were killed in the war.
war, warfare
२. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था
    संज्ञा / समूह

अर्थ : एक स्थान पर उपस्थित एक से अधिक मनुष्य, पशु आदि जो एक इकाई के रूप में माने जाएँ।

उदाहरण : खेतों को पशुओं का समुदाय तहस-नहस कर रहा है।

पर्यायवाची : अवली, खेढ़ा, गण, गुट, गुट्ट, ग्रुप, घटा, जंतु समूह, जन्तु समूह, जात, झँडूला, झुंड, झुण्ड, दल, निकर, निकुरंब, निकुरम्ब, पलटन, पल्टन, फ़ौज, फौज, बेड़ा, माल, यूथ, वृंद, वृन्द, संघात, संभार, सङ्कुल, सङ्घात, समुदाय, समूह, सम्भार, स्कंध, स्कन्ध

A large indefinite number.

A battalion of ants.
A multitude of TV antennas.
A plurality of religions.
battalion, large number, multitude, pack, plurality
३. संज्ञा / समूह

अर्थ : एक स्थान पर एक ही समय में होने वाला बहुत से लोगों आदि का जमाव।

उदाहरण : चुनाव के दौरान जगह-जगह लोगों की भीड़ दिखाई देती है।

पर्यायवाची : अंबोह, जमघट, जमाव, जमावड़ा, ठट, ठठ, बहीर, भीड़, भीड़ भाड़, भीड़-भाड़, भीड़भाड़, भौसा, मजमा, मेला, वेणी, सङ्कुल, समायोग, हुजूम

एकाच वेळी एकाच ठिकाणी असलेला खूप व्यक्तीचा अव्यवस्थित समूह.

दाराशी माणसांची गर्दी जमली होती.
गर्दी, घोळका, जमाव, झिंबड, झुंबड, ताफा, दाटी

A large number of things or people considered together.

A crowd of insects assembled around the flowers.
crowd
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : परस्पर संबद्ध या एक -दूसरे से जुड़ी हुई संरचनाओं से बनी एक पूरी संरचना (भवन आदि)।

उदाहरण : आज-कल शहरों में संकुलों की संख्या बढ़ती जा रही है।

पर्यायवाची : काम्प्लेक्स, कॉम्प्लेक्स, सङ्कुल

एकमेकांना जोडलेल्या संरचनेने तयार झालेली एक पूर्ण संरचना (इमारत इत्यादी).

हल्ली शहरांतून संकुलांची संख्या वाढत चालली आहे.
कॉम्प्लेक्स, संकुल

A whole structure (as a building) made up of interconnected or related structures.

building complex, complex

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।