पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से शान्त शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

शान्त   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो प्रवाहित न हो।

उदाहरण : अप्रवाहित जल में बहुत सारे रोगों के जीवाणु मिलते हैं।

पर्यायवाची : अप्रवाहित, खड़ा, गतिहीन, ठहरा, थमा, प्रवाहहीन, रुका, शांत, स्थिर, होर

न वाहणारा किंवा प्रवाहित नसलेला.

स्थिर पाण्यात डास जन्म घेतात
अप्रवाही, स्थिर

Not circulating or flowing.

Dead air.
Dead water.
Stagnant water.
dead, stagnant
२. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जिसमें किसी प्रकार का शब्द या ध्वनि न हो।

उदाहरण : वह शांत वन से गुज़रते हुए डर रहा था।

पर्यायवाची : अघोष, अशब्द, खामोश, ध्वनिरहित, निःशब्द, निरव, निश्शब्द, नीरव, रवरहित, शब्दरहित, शब्दहीन, शांत

कोणत्याही प्रकारचा आवाज नसलेला.

एका मध्यरात्री नीरव शांततेच्या वेळी महाराज मंदिराच्या गाभार्‍यात एक माणूस आला.
निःशब्द, नीरव

Marked by absence of sound.

A silent house.
Soundless footsteps on the grass.
The night was still.
silent, soundless, still
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसके स्वभाव में क्रोध या आवेश न हो।

उदाहरण : रोहित का शांत स्वभाव सबको अच्छा लगता है।

पर्यायवाची : अचंड, अचण्ड, ठंडा, ठंढा, ठण्डा, ठण्ढा, ठन्डा, ठन्ढा, शांत

उग्र वा क्षुब्ध नाही असा.

रोहित हा शांत स्वभावाचा मुलगा आहे.
शांत
४. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो जलता या दहकता हुआ न हो।

उदाहरण : वह ठंडी आग पर पानी डाल रहा है।

पर्यायवाची : ठंडा, ठंढा, ठण्डा, ठण्ढा, ठन्डा, ठन्ढा, शमित, शांत

जळत वा भडकत नसलेला.

हळू हळू अग्नी थंड झाला
थंड, शांत
५. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो कुछ न बोले।

उदाहरण : मौन व्यक्ति के हृदय में विचारों का मंथन चल रहा था।
उसकी बात सुनकर मैं अवाक रह गया।

पर्यायवाची : अनबोल, अनबोला, अनुत्तर, अनूतर, अबैन, अबोल, अलपत, अवाक, अवाकी, अवाक्, अवाक्क, अवागी, औंगा, ख़ामोश, खामोश, चुप, चुप्प, निभृत, निर्वचन, निर्वाक, मौन, शांत

Expressed without speech.

A mute appeal.
A silent curse.
Best grief is tongueless.
The words stopped at her lips unsounded.
Unspoken grief.
Choking exasperation and wordless shame.
mute, tongueless, unspoken, wordless
६. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसका चित्त स्थिर हो।

उदाहरण : स्थिरचित्त व्यक्ति विपत्तियों से नहीं घबराते हैं।

पर्यायवाची : अचंचल, अमत्त, इकतान, प्रशांत, प्रशान्त, शांत, समाहित, स्थिर, स्थिरचित्त

चित्त स्थिर असलेला.

स्थिरचित्त व्यक्ती संकटसमयी घाबरत नाही.
धीराचा, शांत, स्थिर, स्थिरचित्त
७. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो उद्विग्न न हो।

उदाहरण : मोहन का जीवन शांत है।

पर्यायवाची : अनाकुल, अविकल, अव्यग्र, अव्याकुल, कूल, निभृत, निराकुल, निरुद्विग्न, प्रशांत, प्रशान्त, विश्रब्ध, शांत, श्रांत

उद्विग्न नसलेला.

मोहन नेहमी शांत असतो.
अनुद्विग्न, प्रशांत, शांत

Characterized by an absence or near absence of agitation or activity.

A quiet life.
A quiet throng of onlookers.
Quiet peace-loving people.
The factions remained quiet for almost 10 years.
quiet
८. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : धैर्य रखने वाला।

उदाहरण : धैर्यवान व्यक्ति धीरज से कठिनाइयों पर विजय प्राप्त कर लेते हैं।

पर्यायवाची : अव्याहत, कूल, धीर, धीरज वाला, धैर्यवान, धैर्यवान्, धैर्यशील, निमता, शांत

Enduring trying circumstances with even temper or characterized by such endurance.

A patient smile.
Was patient with the children.
An exact and patient scientist.
Please be patient.
patient
९. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो चंचल न हो।

उदाहरण : वह शांत स्वभाव का व्यक्ति है।

पर्यायवाची : अचंचल, अचपल, अनवगाह, अनवगाह्य, अनुद्धत, गंभीर, गम्भीर, गहबर, ठंडा, ठंढा, ठण्डा, ठण्ढा, ठन्डा, ठन्ढा, शांत, संजीदा, सौम्य, स्थिर

चंचल नाही असा.

राम हा गंभीर स्वभावाचा मुलगा आहे.
गंभीर, शांत, स्थिर

Completely lacking in playfulness.

serious, sober, unplayful
१०. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक
    विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जिसमें तरंगें न उठ रही हों।

उदाहरण : श्याम शांत जल में पत्थर फेंक रहा है।

पर्यायवाची : अतरंगित, शांत, स्थिर

ज्यात तरंग येत नाही असा.

श्याम स्थिर पाण्यात दगड फेकत होता.
शांत, स्थिर

(of a body of water) free from disturbance by heavy waves.

A ribbon of sand between the angry sea and the placid bay.
The quiet waters of a lagoon.
A lake of tranquil blue water reflecting a tranquil blue sky.
A smooth channel crossing.
Scarcely a ripple on the still water.
Unruffled water.
placid, quiet, smooth, still, tranquil, unruffled

शान्त   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : काव्य के नौ रसों में से एक।

उदाहरण : शांत रस का आलंबन संसार की असारता का ज्ञान या परमात्मा के स्वरूप का चिंतन होता है।

पर्यायवाची : शांत, शांत रस, शान्त रस

नवरसांपैकी एक रस.

शांतरस संसाराची निःसारता, उपरती, सत्ससामगम इत्यादी वर्णनात आढळतो.
शांत, शांतरस
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : मनु का एक पुत्र।

उदाहरण : शांत का वर्णन मनुस्मृति में मिलता है।

पर्यायवाची : शांत

मनुचा मुलगा.

मनुस्मृतीत शांत विषयी माहिती मिळते.
शांत

An imaginary being of myth or fable.

mythical being

शान्त   क्रिया-विशेषण

१. क्रिया विशेषण

अर्थ : बिना आवाज किए।

उदाहरण : चपरासी अधिकारी की बात चुपचाप सुन रहा था।

पर्यायवाची : अवाक, अवाक्, ख़ामोशी से, खामोशी से, चुप, चुपचाप, निःशब्द, निश्शब्द, बिन बोले, बिना बोले, मौन, मौनतः, शांत, शांति से, शान्ति से

Without speaking.

He sat mutely next to her.
mutely, silently, taciturnly, wordlessly

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।