पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से तेज़ शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

तेज़   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : वह प्राकृतिक, विद्युत या अग्नि से उत्पन्न होने वाली शक्ति जिसके प्रभाव से चीज़ें गर्म होकर पिघलने या भाप के रूप में हो जाती हैं और जिसका अनुभव गर्मी या जलन के रूप में होता है।

उदाहरण : ताप से हाथ जल गया।

पर्यायवाची : अवदाह, अशीत, आतप, उखम, उष्णता, उष्म, उष्मा, ऊष्म, गरमाहट, गरमी, गर्मी, ताप, तेज

तापमानातील फरकावरून जाणवणारा उर्जेचा एक प्रकार.

घर्षणाने उष्णता निर्माण होते.
उष्णता, उष्मा, ताप

A form of energy that is transferred by a difference in temperature.

heat, heat energy

तेज़   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : साधारण से ऊँचा।

उदाहरण : बच्चे तीव्र स्वर में गा रहे थे।

पर्यायवाची : अमंद, अमन्द, तीक्ष्ण, तीव्र, तेज, बुलंद, बुलन्द

साधारणपेक्षा मोठ्या आवाजात.

देसाईंनी तीव्र स्वरात प्रश्न केला.
तीव्र

Characterized by or producing sound of great volume or intensity.

A group of loud children.
Loud thunder.
Her voice was too loud.
Loud trombones.
loud
२. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : तेज़ या प्रखर।

उदाहरण : इस काम को करने के लिए तीक्ष्ण बुद्धि की जरूरत है।

पर्यायवाची : अकुंठ, अकुंठित, अकुण्ठ, अकुण्ठित, कुशाग्र, खर, चंड, तीक्ष्ण, तीव्र, तेज, पैना, प्रखर, बरबंड, विषम

अत्यंत तीक्ष्ण.

कुशाग्र बुद्धिच्या जोरावर तो भराभर प्रगती करत गेला
कुशाग्र, तल्लख, प्रखर

Having or demonstrating ability to recognize or draw fine distinctions.

An acute observer of politics and politicians.
Incisive comments.
Icy knifelike reasoning.
As sharp and incisive as the stroke of a fang.
Penetrating insight.
Frequent penetrative observations.
acute, discriminating, incisive, keen, knifelike, penetrating, penetrative, piercing, sharp
३. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक
    विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो मात्रा अधिक होने के कारण सहन करने में कठिन हो।

उदाहरण : नागपुर में कड़ी धूप होती है।

पर्यायवाची : कड़क, कड़ा, कडा, तेज, प्रखर

प्रमाण अधिक असल्याने सोसण्यास अवघड.

नागपुराकडे कडक उन्हाळा असतो.
कडक, प्रखर
४. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें उग्र परिणाम या तीव्र प्रभाव उत्पन्न करने का गुण या शक्ति हो।

उदाहरण : तेज़ दवाइयाँ खा-खाकर मैं ऊब चुकी हूँ।

पर्यायवाची : कड़ा, तेज

Having strength or power greater than average or expected.

A strong radio signal.
Strong medicine.
A strong man.
strong
५. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जल्दी से होने वाला।

उदाहरण : दुबई की शीघ्र प्रगति के कई कारण हैं।

पर्यायवाची : जल्द, तीव्र, तेज, शीघ्र

Accomplished rapidly and without delay.

Was quick to make friends.
His quick reaction prevented an accident.
Hoped for a speedy resolution of the problem.
A speedy recovery.
He has a right to a speedy trial.
quick, speedy
६. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जिसका दाम या भाव पहले से बढ़ गया हो।

उदाहरण : आज बाज़ार महँगा हो गया है।

पर्यायवाची : तेज, मँहगा, मंहगा, महँगा, महंगा

High in price or charging high prices.

Expensive clothes.
An expensive shop.
expensive
७. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : बहुत अधिक चपल या चंचल।

उदाहरण : तेज़ बच्चों को सँभालना मुश्किल होता है।

पर्यायवाची : तेज

Moving quickly and lightly.

Sleek and agile as a gymnast.
As nimble as a deer.
Nimble fingers.
Quick of foot.
The old dog was so spry it was halfway up the stairs before we could stop it.
agile, nimble, quick, spry
८. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : बहुत अधिक या बढ़-चढ़कर बोलने वाला।

उदाहरण : अपनी तेज़ बीबी के आगे वे कुछ बोल भी नहीं पाते।

पर्यायवाची : तेज, तेज-तर्रार, तेज़-तर्रार

९. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : बहुत जल्दी शारीरिक या रासायनिक प्रभाव उत्पन्न करने वाला।

उदाहरण : तेज़ दवा से तुरंत बुखार उतर गया।

पर्यायवाची : तेज

Having a strong physiological or chemical effect.

A potent toxin.
Potent liquor.
A potent cup of tea.
A stiff drink.
potent, stiff, strong
१०. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जिसमें तेजी हो या तेजी के साथ फेंकनेवाला।

उदाहरण : जहीर खान एक तेज गेंदबाज हैं।

पर्यायवाची : तेज

ज्यात जलदपणा आहे किंवा जलद गतीने फेकणारा.

झहीर खान हा एक जलद गोलंदाज आहे.
जलद
११. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : * जो तेज गति में सहायक हो या जो तेज गति दे (सतह)।

उदाहरण : जल्दी पहुँचने के लिए हमें एक द्रुतगामी सड़क से होकर जाना होगा।

पर्यायवाची : तेज, द्रुतगति, द्रुतगामी

जलद गतीस सहाय्यक असणारा किंवा जलद गती देणारा (पृष्ठभाग).

लवकर पोहण्यासाठी आपल्याला द्रुतगती मार्गाने जावे लागेल.
द्रुतगती

(of surfaces) conducive to rapid speeds.

A fast road.
Grass courts are faster than clay.
fast
१२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : पैनी धार वाला।

उदाहरण : नौकर ने तीक्ष्ण अस्त्र से वार करके मालिक की हत्या कर दी।

पर्यायवाची : अकुंठ, अकुंठित, अकुण्ठ, अकुण्ठित, अनियारी, कटीला, चोंक, चोंकीला, चोखा, तीक्ष्ण, तेज, निशित

Having a sharp cutting edge or point.

A keen blade.
keen
१३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जल्दी या तेज़ चलनेवाला।

उदाहरण : यह दिल्ली जानेवाली एक द्रुतगामी रेलगाड़ी है।

पर्यायवाची : आशुग, आसुग, चलबाँक, तीव्रगामी, तेज, द्रुतगति, द्रुतगामी, फास्ट, शीघ्रगामी

अतिशय वेगाने जाणारा.

चित्ता खूप वेगवान प्राणी आहे
वेगवान

Acting or moving or capable of acting or moving quickly.

Fast film.
On the fast track in school.
Set a fast pace.
A fast car.
fast
१४. विशेषण / विवरणात्मक / गतिसूचक

अर्थ : जिसमें तेजी हो।

उदाहरण : वह द्रुत गति से अपने गंतव्य की ओर बढ़ा जा रहा था।
वह उड़ना साँप था।

पर्यायवाची : उड़ना, तीव्र, तेज, द्रुत

वेगात चालणारा वा ज्याला वेग आहे असा.

तो जलद गतीने त्याच्या इच्छित स्थळी निघाला होता.
जलद, द्रुत, वेगवान
१५. विशेषण / विवरणात्मक / स्वादसूचक

अर्थ : तीक्ष्ण स्वादवाला।

उदाहरण : चरपरा भोजन सुपाच्य नहीं होता।

पर्यायवाची : चरपरा, झालदार, तिक्त, तीक्ष्ण, तीखा, तीखा चरपरा, तीखा-चरपरा, तीता, तेज, मिर्चदार, मिर्चीला, वक्त्रभेदी

फार तिखट व तोंडाची आगआग होईल अशा चवीचा.

आमटी आज झणझणीत झाली होती.
तिखट जेवण पचण्यास जड असते.
जलाल, जहाल, झणझणीत, तिखट, तीव्र
१६. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें फुर्ती या तेज़ी हो।

उदाहरण : फुर्तीला व्यक्ति कोई भी काम जल्दी कर लेता है।

पर्यायवाची : अशिथिल, चुस्त, तेज, धौंताल, फुरतीला, फुर्तीला, सक्रिय, स्फूर्तिपूर्ण, स्फूर्तियुक्त

त्वरा असलेला.

चपळ माणसे सर्व काम झपाट्याने करतात
चटपटीत, चपळ, तरतरीत

Moving quickly and lightly.

Sleek and agile as a gymnast.
As nimble as a deer.
Nimble fingers.
Quick of foot.
The old dog was so spry it was halfway up the stairs before we could stop it.
agile, nimble, quick, spry
१७. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जोर का।

उदाहरण : प्रबल वेग से हवा चल रही है।
यहाँ पानी का प्रवाह उग्र है।
बाहर तेज धूप है।

पर्यायवाची : अमंद, अमन्द, आपायत, इषित, उग्र, उच्चंड, उच्चण्ड, उत्कट, कड़ा, कड़ाके का, तीक्ष्ण, तीव्र, तेज, दुर्दम, प्रचंड, प्रचण्ड, प्रबल, वृष्णि, हेकड़

खूप जोर असलेला.

वारे प्रबळ वेगाने वाहत होते.
त्याला विमानात बसायची उत्कट इच्छा होती.
उत्कट, तीव्र, प्रबल, प्रबळ
१८. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : तेजी के साथ फेंका हुआ।

उदाहरण : उस गेंदबाज़ के तेज बॉल से सभी बल्लेबाज़ घबराते हैं

पर्यायवाची : तेज

तेज़   क्रिया-विशेषण

१. क्रिया विशेषण / रीतिसूचक

अर्थ : तेजी के साथ या बलपूर्वक।

उदाहरण : उसने कसकर एक चाँटा मारा।

पर्यायवाची : कसकर, ज़ोर से, जोर से, तीव्रता से, तेज, तेज़ी से, तेजी से

With strength or in a strong manner.

Argues very strongly for his proposal.
He was strongly opposed to the government.
strongly
२. क्रिया विशेषण / रीतिसूचक / गतिसूचक

अर्थ : तीव्र गति से।

उदाहरण : राजमार्ग पर गाड़ियाँ बहुत तेज भाग रही थीं।

पर्यायवाची : तेज, तेज गति से, तेज़ी से, तेजी से, रफ़्तार से, रफ्तार से

तीव्र गतीने.

महामार्गावर गाड्या भरधांव जात आहेत.
भरधाव, वेगाने

Quickly or rapidly (often used as a combining form).

How fast can he get here?.
Ran as fast as he could.
Needs medical help fast.
Fast-running rivers.
Fast-breaking news.
Fast-opening (or fast-closing) shutters.
fast

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।