पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से अनुबंध शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

अनुबंध   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : कोई काम करने के लिए दो या कई पक्षों में होने वाला, विशेषकर लिखित एवं कानून द्वारा प्रवर्तनीय ठहराव या निश्चय।

उदाहरण : दोनों पक्षों के बीच यह अनुबंध हुआ कि वे एक दूसरे के मामले में दखल नहीं देंगे।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, आबंध, आबंधन, आबन्ध, आबन्धन, करार, कान्ट्रैक्ट, कॉन्ट्रैक्ट, समझौता

एखादे काम करण्यासाठी दोन पक्षांनी सहमतीने केलेला ठराव.

सचिनने या कंपनीशी करार केला आहे
करार

An accommodation in which both sides make concessions.

The newly elected congressmen rejected a compromise because they considered it `business as usual'.
compromise
२. संज्ञा / अवस्था / शारीरिक अवस्था / रोग

अर्थ : किसी बड़े या विकट रोग के साथ होनेवाले दूसरे गौण रोग या विकार।

उदाहरण : मुख्य रोग के निवारण से अनुबंध का निवारण भी हो जाएगा।

पर्यायवाची : अनुबन्ध

३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : वैद्यक के अनुसार वात, पित्त और कफ में से वह जो किसी समय विशेष में अप्रधान हो।

उदाहरण : वैद्य जी ने अनुबंध को भूख न लगने का कारण बताया।

पर्यायवाची : अनुबन्ध

४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : गौण या अप्रधान वस्तु।

उदाहरण : अचार, पापड़, चटनी आदि भोजन के पूरक होते हैं।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, पूरक

५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह लेखन या प्रलेख जिसमें दो पक्षों का समझौता लिखा हो।

उदाहरण : लिखित समझौते पर दोनों पक्षों ने हस्ताक्षर किए।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, कान्ट्रैक्ट, कॉन्ट्रैक्ट, लिखित समझौता, संविदा

६. संज्ञा

अर्थ : वह जिसका कोई महत्व न हो।

उदाहरण : नगण्य को कौन भाव देता है।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, अमहत्त्वपूर्ण, अमहत्वपूर्ण, अवस्तु, असार, ग़ैर महत्वपूर्ण, गैर महत्वपूर्ण, तुच्छ, नगण्य, महत्त्वहीन, महत्वहीन, हकीर

Something that is of no importance.

It is the least I can do.
That is the least of my concerns.
least
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : किसी विषय की सब बातों का विवेचन।

उदाहरण : पुस्तक के अन्तिम पन्ने में अनुबंध लिखा हुआ है।

पर्यायवाची : अनुबन्ध

मूळ मजकूराला जोड म्हणून अधिकची माहिती देणारा मजकूर.

ह्या शब्दकोशाच्या परिशिष्टात संक्षेपांचे उलगडे दिले आहेत.
परिशिष्ट
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : दो वस्तुओं में किसी प्रकार का संपर्क बतलाने वाला तत्व।

उदाहरण : उस अचार को खाने तथा बुरा सपना देखने के बीच कोई संबंध अवश्य था।

पर्यायवाची : अनुबंधन, अनुबन्ध, अनुबन्धन, अनुषंग, अवलेप, आश्लेष, आसंग, आसङ्ग, जोग, योग, लगाव, लगावन, संबंध, संसक्ति, सम्बन्ध

व्यक्ती अथवा वस्तू ह्यांमधील संबंध.

सहवासामुळे अनोळखी व्यक्तींमध्येदेखील नाते निर्माण होते.
नाते, संबंध

A feeling of affection for a person or an institution.

attachment, fond regard
९. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : जल पीने की इच्छा।

उदाहरण : अपनी प्यास बुझाने के लिए वह जल ढूढ़ने लगा।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, तशनगी, तश्नगी, तृषा, तृष्णा, त्रिषा, पिपासा, प्यास

पाणी पिण्याची इच्छा.

मला खूप तहान लागली आहे
तहान, तृषा, तृष्णा

A physiological need to drink.

thirst, thirstiness
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह वस्तु जिससे कुछ बाँधा जाए।

उदाहरण : यशोदा ने कृष्ण को बंधन द्वारा ओखल से बाँध दिया था।

पर्यायवाची : अंदु, अनुबन्ध, अन्दु, अलान, आबंध, आबंधन, आबन्ध, आबन्धन, आलान, फंग, फग, बंधन, बद्धी, बन्धन

बांधण्याचे साधन.

नाडी, दोरा इत्यादी बांधणी आहेत.
बांधणी

Restraint that attaches to something or holds something in place.

fastener, fastening, fixing, holdfast
११. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वह कार्य जो लापरवाही या ग़लत विचार के कारण होता है।

उदाहरण : रमा ने अपने पिता से अपनी भूल की क्षमा माँगी।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, अपचार, अपराध, अशुद्धि, कज, कारस्तानी, कारिस्तानी, कुसूर, खता, ख़ता, गलती, ग़लती, चूक, त्रुटि, नागा, नुक़्स, नुक्स, भूल, विपर्यय

हलगर्जीपणामुळे केलेले गैरवाजवी कृत्य.

माझी चूक नसतांनाही मला त्याची शिक्षा मिळाली.
कसूर, चुकी, चूक, दोष

A wrong action attributable to bad judgment or ignorance or inattention.

He made a bad mistake.
She was quick to point out my errors.
I could understand his English in spite of his grammatical faults.
error, fault, mistake
१२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : किसी का पुत्र या पुत्री।

उदाहरण : हर संतान का यह कर्तव्य होता है कि वह अपने माता-पिता की सेवा करे।
आपके कितने बाल-बच्चे हैं?

पर्यायवाची : अनुबन्ध, अपत्य, अयाल, आकाश-फल, आकाशफल, आल, औलाद, जहु, ताँती, तांती, नुत्फा, प्रसृति, बाल-बच्चा, लड़का-बाला, शाख, शाख़, संतति, संतान, सन्तति, सन्तान

प्राण्यांमध्ये प्रजननाद्वारे उत्पन्न होणारा त्याच जातीचा प्राणी.

राणी लक्ष्मीबाईला अपत्य नसल्यामुळे तिने दामोदराला दत्तक घेतले
अपत्य, मूल, मूलबाळ, संतती

The immediate descendants of a person.

She was the mother of many offspring.
He died without issue.
issue, offspring, progeny
१३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : वह विचार जिसे पूरा करने के लिए कोई काम किया जाए।

उदाहरण : इस काम को करने के पीछे आपका क्या उद्देश्य है?
अपने उद्देश्य से आपको भटकना नहीं चाहिए।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, अपदेश, अभिप्राय, आवश्यकता, आशय, इष्ट, उद्देश्य, उपलक्ष्य, कारण, तुक, ध्येय, निमित्त, नियत, नीयत, प्रयोजन, मंशा, मंसा, मकसद, मक़सद, मतलब, मनसा, मिशन, मुद्दा, लक्ष्य, समायोग, साध्य, हेतु

The state of affairs that a plan is intended to achieve and that (when achieved) terminates behavior intended to achieve it.

The ends justify the means.
end, goal
१४. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य के अंत में उसके फलस्वरूप होनेवाला कार्य या कोई बात।

उदाहरण : उसके काम का नतीजा बहुत ही बुरा निकला।

पर्यायवाची : अंजाम, अंत, अनुबन्ध, अनुसार, अन्जाम, अन्त, जोग, ताबीर, नतीजा, परिणति, परिणाम, प्रतिफल, प्रयोग, फल, योग, रिजल्ट, विपाक, व्युष्टि, हश्र

Something that results.

He listened for the results on the radio.
final result, outcome, result, resultant, termination
१५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति
    संज्ञा / समूह

अर्थ : किसी के वंश में उत्पन्न।

उदाहरण : हम मनु के वंशज हैं।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, औलाद, नसल, नस्ल, वंशज, वंशधर, संतति, संतान, सन्तति, सन्तान

एका कुळात किंवा वंशात जन्म झालेला.

सम्राट अशोक हा चंद्रगुप्ताचा वंशज होता
वंशज

All of the offspring of a given progenitor.

We must secure the benefits of freedom for ourselves and our posterity.
descendants, posterity
१६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : देखा-देखी किया जानेवाला कार्य।

उदाहरण : अच्छे लोगों की अच्छी आदतों का अनुकरण उचित है।

पर्यायवाची : अनुकरण, अनुकार, अनुक्रिया, अनुगति, अनुगम, अनुगमन, अनुबन्ध, अनुवर्तन, अनुसरण, अनुसार, अनुसृति, अनुहरण, नकल, नक़ल

दुसर्‍यांचे वागणे पाहून तसे वागण्याची क्रिया.

चांगल्या गोष्टींचेच अनुकरण करणे समर्थनीय आहे
अनुकरण, अनुसरण

The act of imitating the behavior of some situation or some process by means of something suitably analogous (especially for the purpose of study or personnel training).

simulation
१७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : वह कार्य या प्रयत्न जिससे अभीष्ट तक पहुँचा जाए।

उदाहरण : कोई ऐसा उपाय बताइए जिससे यह काम आसानी से हो जाए।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, इलाज, उपाय, कदम, क़दम, जरिआ, जरिया, जरी, जरीया, ज़रिआ, ज़रिया, ज़रीआ, ज़रीया, जुगत, जोग, ढब, तदबीर, तरकीब, तरीकत, तरीक़त, तरीक़ा, तरीका, नुसख़ा, नुसखा, नुस्ख़ा, नुस्खा, प्रयोग, फंडा, फण्डा, मसविदा, मार्ग, युक्ति, योग, रास्ता, राह, विधि, सबील, साधन

१८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : पाणिनीय व्याकरण में गुण, वृद्धि, प्रत्याहार आदि के लिए उपयोगी एक सांकेतिक वर्ण, जो धातु, प्रत्यत आदि में रहता है पर उसका लोप हो जाता है।

उदाहरण : माहेश्वरी सूत्र के ण्, ञ्, ङ् आदि अनुबंध कहलाते हैं।

पर्यायवाची : अनुबन्ध, इत्संज्ञक सांकेतिक वर्ण

चौपाल

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।